Με αφορμή τόσο τις πρόσφατες πυρκαγιές και πλημμύρες, όσο και τη δημοσίευση του Ν. 5045/2023 για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ των ασφαλισμένων κατοικιών, πρέπει για μια ακόμα φορά να ασχοληθούμε με τις επιπτώσεις των ακραίων φυσικών φαινομένων και τις συνέπειές τους στους άμεσα πληγέντες πολίτες, αλλά  και στους έμμεσα πληγέντες, δηλαδή όλους τους υπόλοιπους Έλληνες, με την ελπίδα να συμβάλλουμε σε έναν γόνιμο διάλογο μέσω του οποίου εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία εν συνεχεία οδηγούν σε βελτιώσεις νομοθετημάτων, λειτουργιών και πράξεων που θα αντιμετωπίσουν με πιο ολοκληρωμένο οπλοστάσιο την επόμενη και ουσιαστικά αναπόφευκτη καταστροφή.

Ήδη οι ζημιές από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού αλλά και οι ασύλληπτων γεωγραφικών διαστάσεων πλημμύρες στην Θεσσαλία σαν χρονικό προαναγγελμένου θανάτου, έχουν ένα βαρύτατο κοινωνικό συναισθηματικό και οικονομικό κόστος. Δεν είναι σκοπός μου να σταθώ κριτικά απέναντι σε διαχρονικές ολιγωρίες του κρατικού μηχανισμού όσον αφορά την πρόληψη και την καταστολή των φυσικών καταστροφών διότι δεν είμαι ειδικός σε αυτό το θέμα. Διαθέτω όμως απόλυτα τεκμηριωμένες και σε βάθος χρόνου οικοδομημένες απόψεις σχετικά με την σωστή οικονομική και -έμμεσα- κοινωνική διαχείριση αυτών των περιστατικών η οποία έχει εκφραστεί με πολλές αφορμές ως σήμερα.

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Πριν πάμε όμως στις δικές μου απόψεις ας δούμε τι ισχύει σήμερα ως πλαίσιο στήριξης των πληγέντων από φυσικές καταστροφές:

ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΠΡΟΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ

Έχει τρεις διαστάσεις

• Την δωρεάν κρατική αρωγή που χορηγείται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών η οποία θα καταβάλλεται μετά από τις απαραίτητες διασταυρώσεις και ελέγχους στα πυρόπληκτα κτήρια. Δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι ιδιοκτήτες, κατά πλήρη ή ψιλή κυριότητα, κτιρίων που υπέστησαν βλάβες από τις πυρκαγιές, τα οποία χαρακτηρίζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ως επικίνδυνα για χρήση («κόκκινα») ή ως προσωρινά ακατάλληλα για χρήση («κίτρινα»), με το ποσό της πρώτης αρωγής να ανέρχεται σε 10.000 ευρώ ή σε 5.000  ευρώ, αντίστοιχα.
• Με την ολοκλήρωση των αυτοψιών από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής, θα οριοθετηθούν οι πληγείσες περιοχές και θα χορηγηθεί στεγαστική συνδρομή για την επισκευή/ανακατασκευή των κτιρίων. Η στεγαστική συνδρομή, η οποία αποτελείται από δωρεάν κρατική αρωγή (80%) και άτοκο δάνειο (20%) με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, χορηγείται στους ιδιοκτήτες των πληγέντων κτιρίων και έως το μέγιστο όριο των 150 τ.μ. από το σύνολο του αθροίσματος των εμβαδών των ιδιοκτησιών τους, με σκοπό την αποκατάστασή τους (επισκευή ή ανακατασκευή, ανάλογα με τις βλάβες που παρουσιάζουν). Δεν έχει προσδιοριστεί όμως ακόμα το ύψος της χρηματοδότησης ανά τετραγωνικό μέτρο.
• 15ετές άτοκο δάνειο που χορηγείται από τις τράπεζες, με την αναλογία που προβλέπεται ειδικότερα στην κοινή υπουργική απόφαση που εκδίδεται μετά τη φυσική καταστροφή, στην οποία καθορίζονται και οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης.

 

ΑΡΩΓΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Για τις επιχειρήσεις ισχύουν οι αρκετά νεφελώδεις ρήτρες του νόμου 4797 του 2021 ο οποίος είχε δημιουργηθεί με αφορμή τις εκτεταμένες πυρκαγιές στην Αττική και στην Εύβοια. Έχει 3 σκέλη υλοποίησης:

• Πρώτη αρωγή έναντι κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις
  Μέσω της πλατφόρμας arogi.gov.gr χορηγείται πρώτη αρωγή έναντι επιχορήγησης για την αντιμετώπιση ζημιών, προς πληγείσες επιχειρήσεις και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς, ανάλογα με το επίπεδο της ζημιάς. Το ύψος της ενίσχυσης πρώτης αρωγής ανέρχεται σε 2.000 ευρώ για μεσαίο εύρος ζημιάς και 4.000 ευρώ για μεγάλο εύρος ζημιάς στα στοιχεία ενεργητικού τους. Η ενίσχυση πρώτης αρωγής δεν αφορά σε επιχειρήσεις με μικρό εύρος ζημιάς στα στοιχεία ενεργητικού τους, στις οποίες θα χορηγηθεί προκαταβολή..
• Προκαταβολή έναντι κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις
  Χορηγείται προκαταβολή έναντι της συνολικής επιχορήγησης προς πληγείσες επιχειρήσεις -συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών εκμεταλλεύσεων- και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς, σε ποσοστό 20% επί της εκτιμηθείσας ζημιάς, σε συνέχεια της χορήγησης της πρώτης αρωγής. Η προκαταβολή χορηγείται σε συνέχεια της καταγραφής και εκτίμησης ζημιών που πραγματοποιείται από τις επιτροπές κρατικής αρωγής της Περιφέρειας, σταδιακά, ανάλογα με την πορεία ολοκλήρωσης του έργου των επιτροπών.
• Κρατική αρωγή προς πληγείσες επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις
  Μετά την καταβολή της πρώτης αρωγής και της προκαταβολής θα προχωρήσει και η χορήγηση του τελικού ποσού της επιχορήγησης προς τις πληγείσες επιχειρήσεις, με την επιχορήγηση να καλύπτει μέρος της εκτιμηθείσας ζημιάς -το οποίο δεν προσδιορίζεται- σε στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης, όπως αυτή προκύπτει από το έργο των επιτροπών κρατικής αρωγής. Ειδικότερα, η επιχορήγηση αφορά ζημιές σε κτηριακές εγκαταστάσεις, μηχανολογικό εξοπλισμό, πρώτες ύλες, εμπορεύματα και κατεστραμμένα οχήματα της επιχείρησης. Η τελική επιχορήγηση συμψηφίζεται με την χορηγηθείσα πρώτη αρωγή και προκαταβολή, ενώ στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Δίνεται η δυνατότητα για 15ετές άτοκο δάνειο μετά από κοινή υπουργική απόφαση.

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

• Σε κτήρια τα οποία ήταν εγκαταλελειμμένα, κατά την κρίση της αρμόδιας υπηρεσίας, κατά την ημέρα της φυσικής καταστροφής
• Σε κτήρια πρόχειρης κατασκευής (πχ από φύλλα λαμαρίνας, δομημένα με ασύνδετα ευτελή υλικά κλπ)
• Σε κτήρια που βρίσκονται σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, σε αιγιαλό και ρέματα

ΚΑΛΥΨΗ ΠΡΩΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΟΙΚΟΣΚΕΥΗΣ

Καταβάλλονται οι παρακάτω οικονομικές ενισχύσεις:

• Οικονομική ενίσχυση 600 ευρώ σε κάθε νοικοκυριό που έχει πληγεί η κύρια κατοικία του, για την κάλυψη των πρώτων αναγκών του.
• Οι πολύτεκνες οικογένειες που υπέστησαν ζημιά ενισχύονται με επιπλέον 600 ευρώ.
• Επιπλέον 600 ευρώ λαμβάνουν οι πληγείσες οικογένειες, στη σύνθεση των οποίων περιλαμβάνεται ένα ή περισσότερα άτομα με αναπηρία.
• Ποσό μέχρι 6.000 ευρώ ανά νοικοκυριό, για την επισκευή (απλές επισκευαστικές εργασίες) ή την αντικατάσταση οικοσκευής της κύριας πληγείσας οικίας. Η εν λόγω ενίσχυση περιορίζεται στο 50% για τις περιπτώσεις δευτερεύουσας κατοικίας.
• Οικονομική ενίσχυση 4.500 ευρώ σε άτομα που υπέστησαν αναπηρία (67% και άνω) από τραυματισμό στη φυσική καταστροφή.

Οι συγκεκριμένες ενισχύσεις είναι ακατάσχετες.

 ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

Αναστέλλεται η πληρωμή των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών για έξι μήνες αρχής γενομένης από την 1^η του μήνα κατά τον οποίο συνέβη η φυσική καταστροφή. Για παράδειγμα στην Ρόδο από την 1^η Ιουλίου 2023 έως την 31^η Δεκεμβρίου 2023.

Αν υπάρχουν καθυστερημένες ασφαλιστικές εισφορές πριν την 1^η Ιουλίου 2023 αυτές κεφαλαιοποιούνται μαζί με όλες τις τυχόν προσαυξήσεις που επιβαρύνονται.

Το άθροισμα αυτών των ποσών μπορεί να εξοφληθεί σε 12 ή σε 24 δόσεις αρχής γενομένης από την 1^η Ιανουαρίου 2024.

ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΕΝΟΙΚΙΟΥ/ ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΗΣΗΣ

Όσοι πολίτες έχουν την πλήρη κυριότητα, την επικαρπία, τη δωρεάν παραχώρηση ή μισθωτήριο σε ισχύ σε πληγείσα κατοικία που αποτελούσε την κύρια κατοικία τους κατά τη φυσική καταστροφή, δικαιούνται επιδότηση προσωρινής στέγασης με τη μορφή επιδότησης ενοικίου/συγκατοίκησης. Η εν λόγω επιδότηση χορηγείται στους πληγέντες προκειμένου να ενοικιάσουν ή να φιλοξενηθούν, για την προσωρινή διαμονή τους, εφόσον δεν διαθέτουν άλλη κενή ή δευτερεύουσα κατοικία στον ίδιο Δήμο, οι ίδιοι και τα μέλη της οικογένειάς τους που διέμεναν μαζί τους στην πληγείσα κατοικία. Το ύψος της επιδότησης κυμαίνεται από 300 ως  500 ευρώ.

ΤΡΙΕΤΗΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΝΦΙΑ
Τα κτίσματα μετά του αναλογούντος σε αυτά οικοπέδου, τα οποία βρίσκονται σε περιοχές που κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω των πυρκαγιών και έχουν χαρακτηρισθεί ως επικίνδυνα ή προσωρινά ακατάλληλα για χρήση, δύναται να απαλλαγούν από τον ΕΝΦΙΑ για μία τριετία

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

Στις περιοχές που κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω των πυρκαγιών, θα χορηγηθεί αναστολή της πληρωμής των εκκρεμών και βεβαιωμένων φορολογικών υποχρεώσεων, για έξι μήνες, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα φυσικά πρόσωπα που έχουν πληγεί. Ειδικότερα, η αναστολή αφορά στοχευμένα τις επιχειρήσεις που πιστοποιούνται ως πληγείσες με σχετική βεβαίωση της Περιφέρειας και εντάσσονται στο πλαίσιο της κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, η αναστολή αφορά τα φυσικά πρόσωπα τα οποία πιστοποιείται ότι έχουν υποστεί ζημιές στις κατοικίες τους, στο πλαίσιο της ένταξής τους στο σχήμα παροχής στεγαστικής συνδρομής και αποζημίωσης οικοσκευής.

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΠΡΑΞΕΩΝ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

Με σχετική απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, υπάρχει η δυνατότητα να προβλεφθεί αναστολή για έξι μήνες της διενέργειας κάθε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης επί της κινητής ή ακίνητης περιουσίας των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από θεομηνίες. Το μέτρο περιλαμβάνει, ιδίως, τη διενέργεια πλειστηριασμών, κατασχέσεων, αποβολών και προσωπικών κρατήσεων, ενώ εξαιρούνται οι απαιτήσεις για διατροφή. 

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΩΓΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Στην ανακοίνωση περί του θεσμικού πλαισίου για την κρατική αρωγή, αναφέρεται μεταξύ άλλων, ότι η κυβέρνηση αποσκοπεί να στηρίξει γρήγορα δίκαια και αποτελεσματικά τα νοικοκυριά τις επιχειρήσεις και τους αγρότες που έχουν πληγεί από κάποια φυσική καταστροφή, ενώ προσφέρει ένα νέο αναπτυξιακό όραμα για τις πληγείσες τοπικές κοινωνίες μέσω της κατάρτισης σχεδίων ανασυγκρότησης κλπ.

Παραλείπει όμως να αναφέρει ότι αυτό το αναπτυξιακό όραμα χρηματοδοτείται από την υποβάθμιση του συνολικού αναπτυξιακού οράματος της χώρας και της κοινωνίας. Με απλά μαθηματικά, η χρηματοδότηση αποκατάστασης καταστραφεισών περιοχών πραγματοποιείται εξ’ ολοκλήρου με κονδύλια από τον κρατικό  προϋπολογισμό. Αυτά τα κονδύλια όμως αποστερούνται από την χρηματοδότηση για την ανάπτυξη ευρύτερων υποδομών και πολιτικών οι οποίες θα συνεισέφεραν στην γενική ευημερία. Μάλιστα, κάθε χρόνο είναι εντελώς άγνωστο το ύψος των κεφαλαίων αρωγής που θα χρειαστούν, αφού το πλήθος και η ένταση των φυσικών φαινομένων, δεδομένης της μη ανασχετικής τάσης της κλιματικής αλλαγής, δημιουργούν εκτεταμένες καταστροφές σε ιδιωτικές περιουσίες και κρατικές υποδομές.

ΤΟ ΥΠΕΡΟΠΛΟ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Είναι απορίας άξιον λοιπόν πως μια κυβέρνηση η οποία λειτουργεί με αδιαμφισβήτητη τεχνοκρατική, οικονομοτεχνική και ορθολογική φιλοσοφία, δεν αξιοποιεί το υπερόπλο της ιδιωτικής ασφάλισης το οποίο αφενός θα την απαλλάξει από την υποχρέωση καταβολής τεραστίων ποσών που ‘’οφείλει’’ να αποζημιώσει και αφετέρου θα της αποφέρει πολύ μεγάλα κέρδη σε κάθε επίπεδο όπως θα αναφερθεί στην συνέχεια. Αντιθέτως αντί να πράξει το αυτονόητο, τιμωρεί τους ασφαλισμένους και τους φωνάζει κατάμουτρα ότι είναι κορόιδα αφού με το  άρθρο 5 του νόμου 4797 τους ανακοινώνει ότι δεν δικαιούνται καμία αποζημίωση αλλά μόνο την χρηματοδότηση της απαλλαγής από την ασφαλιστική εταιρεία!! Τι σημαίνει αυτό; Για την περίπτωση των πυρκαγιών απολύτως τίποτα αφού συνήθως για την κάλυψη των ζημιών από φωτιά δεν υπάρχει απαλλαγή στα ασφαλιστήρια συμβόλαια δηλαδή οι ασφαλιστικές εταιρείες αποζημιώνουν από το πρώτο ευρώ. Συνεπώς όλοι οι ανασφάλιστοι θα καλυφθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό με ποσοστό 80% της ζημιάς την οποία υπέστησαν ενώ οι ασφαλισμένοι δεν θα πάρουν ούτε μισό ευρώ! Για την περίπτωση των πλημμυρών και εν γένει των καιρικών φαινομένων μπορεί να υπάρχει μια απαλλαγή της τάξης των 500€-1000€ οπότε αυτά τα χρήματα μπορούν να διεκδικηθούν από τους πληγέντες. Παρόλα αυτά αυτό το άρθρο του νόμου επιφυλάσσει ένα πολύ μεγάλο δώρο για τους ασφαλισμένους με την κάλυψη του σεισμού, όπως θα δούμε σε επόμενη παράγραφο.

ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟΣ VS ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ

Ας δούμε και τι προσφέρει ο κάθε ένας στον κρατικό προϋπολογισμό και στην κοινωνία ευρύτερα:

Ο ασφαλισμένος πληρώνει 15% φόρο ασφαλίστρων και η ασφαλιστική εταιρεία φόρο επί των κερδών της στον κρατικό προϋπολογισμό. Σε περίπτωση ζημιάς η χρηματοδότηση των κατεστραφέντων θα γίνει από την ασφαλιστική εταιρεία. Αυτό σημαίνει ότι τα υλικά και οι εργαζόμενοι που θα ασχοληθούν με την ανοικοδόμηση θα αποφέρουν επιπλέον έσοδα στον κρατικό προϋπολογισμό από ΦΠΑ επί των υλικών, από εργοδοτικές εισφορές και όλα τα συναφή παράπλευρα έσοδα. Εννοείται ότι με τον ασφαλισμένο δεν θα επιβαρυνθούν καθόλου οι κρατικές υπηρεσίες αφού δεν θα ζητήσει στεγαστική συνδρομή.

Αντιθέτως ο  ανασφάλιστος θα στοιχίσει στον κρατικό προϋπολογισμό το 80% του κόστους αποκατάστασης των κατεστραμμένων περιουσιακών του στοιχείων και μια εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου για το άτοκο δάνειο που θα πάρει από τις τράπεζες. Τους τόκους αυτών των δανείων προφανώς θα τους επιβαρυνθεί επίσης το δημόσιο. Είναι βέβαιο στατιστικά ότι κάποιες από αυτές τις εγγυήσεις θα καταπέσουν και θα τις επιβαρυνθούν τα κρατικά ταμεία. Ταυτόχρονα για τον ανασφάλιστο έχει στηθεί ένας ολόκληρος δαιδαλώδης και κοστοβόρος μηχανισμός για την εξυπηρέτηση των αιτημάτων του που αφορούν τις ζημιές που υπέστη, όπως  επιτροπές κρατικής αρωγής, ελέγχων και αυτοψιών, σύσταση ειδικών ταμείων, μηχανισμός χρηματοδότησης και πολλά ακόμα που αφορούν δήμους, περιφέρεια και κεντρική διοίκηση του Υπουργείου Οικονομικών

Πόσα χρήματα λοιπόν επωφελείται από έναν και μόνο ασφαλισμένο το κράτος και η κοινωνία και πόσα σε αντιδιαστολή επιβαρύνεται από έναν ανασφάλιστο; Αν κάνουμε τον πολλαπλασιασμό για τόσους όσους καταστράφηκαν τα τελευταία χρόνια μέχρι και τις ημέρες μας, θα διαπιστώσουμε ότι τα νούμερα είναι εφιαλτικά  και θα είχε ενδιαφέρον αν κάποιος μπορούσε να δημιουργήσει και να αποδώσει αυτήν την μελέτη στην κοινή γνώμη και στην κυβέρνηση.

Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΗ ΛΥΣΗ

Είναι προφανές ότι η ιδέα της καθολικής ασφάλισης την οποία ως ΠΟΜΙΔΑ προωθούμε εδώ και πολύ καιρό αποτελεί μια συνθήκη όπου όλοι ανεξαιρέτως θα αποβούν κερδισμένοι:  Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι θα δουν το κόστος της ασφάλισης να πέφτει δραματικά, ο κρατικός προϋπολογισμός ο οποίος δεν θα χρειάζεται να αφαιμάσσεται κάθε λίγους μήνες εξαιτίας νέων ακραίων φαινομένων, τα δημόσια ταμεία από τα τεράστια ποσά φόρων ασφαλίστρων και κερδών από τις ασφαλιστικές εταιρείες, οι πληγείσες περιοχές οι οποίες μετά από κάθε καταστροφή θα ανασυντίθενται με νέους σύγχρονους όρους, με  τοπική οικονομική και κοινωνική άνθηση. Μετά από όλα αυτά η εκάστοτε κυβέρνηση θα έχει πολύ περισσότερους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους τους οποίους θα μπορεί να τους διαθέσει σε άλλους χρήσιμους και νευραλγικούς τομείς της συνολικής της δραστηριότητας. Υπάρχει βέβαια ένας αντίλογος ότι εξυπηρετούνται συμφέροντα ασφαλιστικών εταιρειών ή ότι επιβάλλεται ένα ακόμα χαράτσι στους πολίτες. Τα ίδια όμως λέγονταν και το 1976 όταν θεσμοθετήθηκε η υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων. Ας φανταστούμε τι τεράστια προβλήματα θα υπήρχαν σήμερα αν δεν ίσχυε αυτή η υποχρέωση. Προφανώς θα βιώναμε αλήστου μνήμης σκηνές στους δρόμους από τους ανασφάλιστους οδηγούς οι οποίοι θα βρίσκονταν σε οικονομική απόγνωση, αδυνατώντας να πληρώσουν τα κόστη των ζημιών που προκάλεσαν ιδιαίτερα αν υπήρχαν και σωματικές βλάβες. Η καθολικότητα της ασφάλισης θα περιορίσει δραματικά το περιθώριο κέρδους των ασφαλιστικών εταιρειών, όμως το κύριο ζητούμενο είναι το τεράστιο όφελος το οποίο θα προκύψει όπως αναλύθηκε πιο πάνω. Τέλος, η ασφάλιση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί χαράτσι, αφού είναι απολύτως ανταποδοτική και σε περίπτωση ζημιάς θα αποζημιώσει τον παθόντα και μάλιστα σε πολλαπλάσιο ποσό από το ασφάλιστρο που κατέβαλλε. Πρέπει να επισημανθεί ότι το ασφαλιστικό πρόγραμμα της ΠΟΜΙΔΑ το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο ομαδικό ασφαλιστήριο στην χώρα μας, καλύπτει πολύ περισσότερους κινδύνους από αυτούς που προβλέπονται στον νόμο, έτσι ώστε να αποτελεί μια πραγματική ασπίδα προστασίας έναντι κάθε απρόβλεπτου γεγονότος για όλα τα ασφαλισμένα μέλη μας, δίνοντας ταυτόχρονα και ιδιαίτερη βαρύτητα στο σκέλος των αστικών ευθυνών.

Η ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ!

Δεν γνωρίζουμε αν οι συντάκτες του νόμου 4797/2021 είχαν επίγνωση ότι έκαναν ένα πολύ μεγάλο δώρο στους ασφαλισμένους όταν τον συνέτασσαν. Δεν γνωρίζουμε αν είχαν επίγνωση ότι η απαλλαγή 2% στον σεισμό η οποία υπάρχει σε όλα τα ασφαλιστήρια στην Ελλάδα, αφορά ποσοστό επί του κεφαλαίου και όχι επί της ζημιάς. Δηλαδή αν ένα ακίνητο είναι ασφαλισμένο για 200.000€ αυτό σημαίνει ότι η ασφαλιστική εταιρεία πληρώνει ζημιές αφαιρώντας τις πρώτες 4000€ από κάθε αποζημίωση. Μάλιστα αν συμβεί νέος σεισμός και προκληθούν νέες ζημιές θα πρέπει να αφαιρέσει άλλες 4000€. Τα ποσά αυτά είναι πολύ μεγαλύτερα όταν ασφαλίζονται μεγάλες επιχειρήσεις. Για παράδειγμα μια εγκατάσταση ασφαλισμένης αξίας 10εκ€ σε περίπτωση σεισμού θα πρέπει να καλύψει μόνη της τις πρώτες 200.000€. Ο προαναφερθείς νόμος όμως στο άρθρο 5 ορίζει ξεκάθαρα ότι ‘’οι επιχειρήσεις και οι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς οι οποίοι έχουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο αποζημιώνονται σύμφωνα με τις οδηγίες των άρθρων 4,7 και 8 για το ποσό της ζημιάς, το οποίο δεν καταβάλλεται από την ασφαλιστική εταιρεία’’. Αν και ο νόμος αναφέρει ότι το πεδίο κάλυψης αφορά τις επιχειρήσεις κάθε είδους και μορφής, εντούτοις ακριβώς η ίδια αντιμετώπιση εφαρμόζεται και σε απλές κατοικίες και νοικοκυριά στις πυρκαγιές που συμβαίνουν αυτό το καλοκαίρι. Οπότε συμπεραίνουμε ότι de facto ο νόμος εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση.

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΕΚΠΤΩΣΗ 10% ΣΤΟΝ ΕΝΦΙΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Σύμφωνα με την προσθήκη στο άρθρο 3 του νόμου 4223/2013, από το 2024 και έπειτα οι κατοικίες οι οποίες είναι ασφαλισμένες για σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα και στοιχεία της φύσης, θα έχουν μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 10%. Το μέτρο σαφώς και βρίσκεται προς την σωστή κατεύθυνση αλλά είναι τόσο λίγο που είναι αμφίβολο αν θα προσελκύσει ικανό αριθμό πολιτών έτσι ώστε να θεωρηθεί πετυχημένο. Η ανακοίνωσή του έγινε από κλιμάκιο της κυβέρνησης πριν τις εκλογές στα γραφεία της ΠΟΜΙΔΑ όπου επισημάνθηκε η ανάγκη πιο τολμηρών παρεμβάσεων έτσι ώστε να κινητοποιηθεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού και να ασφαλιστεί.

Στην διαβούλευση έγιναν οι εξής επισημάνσεις από την πλευρά μας:

• Επειδή μεγάλο πλήθος ακινήτων είναι κατασκευασμένα προ του 1960 δεν μπορούν να πάρουν την κάλυψη του σεισμού παρά μόνο αν προσκομίσουν μελέτη στατικής επάρκειας. Όσα λοιπόν ασφαλιστούν χωρίς την κάλυψη του σεισμού να λαμβάνουν έκπτωση 5% ενώ όσα καταφέρουν να ασφαλιστούν προσκομίζοντας την μελέτη να λαμβάνουν ολόκληρη την έκπτωση
• Το 100% της ‘’διοικητικής’’ αξίας του ακινήτου όπως υπολογίζεται στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ το οποίο σε πολλές περιπτώσεις είναι πολλαπλάσιο του κατασκευαστικού κόστους, γιατί εμπεριέχει και την οικοπεδική αξία που αντιστοιχεί στην συγκεκριμένη κατοικία, θα πρέπει να αντικατασταθεί με το 100% του κατασκευαστικού κόστους, βάσει του  οποίου αποζημιώνουν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Προτείνεται ‘’εφόσον το ακίνητο ασφαλίζεται τουλάχιστον με 1200€/τμ κύριων χώρων…..’’

Ταυτόχρονα προτάθηκε η θέσπιση της καθολικής ασφάλισης ακινήτων με πλήρη φοροαπαλλαγή των ασφαλίστρων για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, με εμφατικό  παράδειγμα το Μάτι Αττικής το οποίο σήμερα θα είχε εντελώς διαφορετική όψη αν όλα τα ακίνητα ήταν ασφαλισμένα την περίοδο των πυρκαγιών.

Το δεύτερο σκέλος της πρότασής μας έγινε δεκτό και το ελάχιστο όριο ασφάλισης προσδιορίστηκε στα 1000€/τμ των κυρίων χώρων της κατοικίας και όχι στην εκτίμηση του ΕΝΦΙΑ.

Βεβαίως υπάρχουν λογικές αμφιβολίες για το αν μπορούν οι ασφαλιστικές εταιρείες να ανταπεξέλθουν στο κόστος των αποζημιώσεων έναντι εκτεταμένων φυσικών καταστροφών. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι όλες οι ασφαλιστικές εταιρείες καταβάλουν σημαντικό μέρος των ασφαλίστρων που λαμβάνουν σε τεραστίου μεγέθους αντασφαλιστικές εταιρείες προκειμένου να διαμοιραστεί το κόστος ενδεχόμενων αποζημιώσεων. Αυτές οι αντασφαλιστικές εταιρείες επίσης διαμοιράζουν τα ασφάλιστρα σε άλλες ομοειδείς εταιρείες, οπότε δημιουργείται ένα παγκόσμιο αντασφαλιστικό δίχτυ προστασίας το οποίο καλύπτει όλες τις εκτεταμένες καταστροφές που συμβαίνουν στον πλανήτη, χωρίς να κλονίζεται σε καμία περίπτωση η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών εταιρειών που παρέχουν τις καλύψεις.

Συμπερασματικά τα βήματα που γίνονται είναι μεν προς την σωστή κατεύθυνση αλλά η αναγκαιότητα της καθολικής ασφάλισης πλέον φωνάζει πολύ δυνατά και θα πρέπει να προβληματίσει έντονα τους ιθύνοντες πριν τα κατόπιν εορτής δάκρυα πάνω από την επόμενη φυσική καταστροφή. Είναι προς το συμφέρον όλων και η κοινωνία θα δει τα οφέλη άμεσα και θα εκπλαγεί θετικά.

• Ο Νίκος Κεχαγιάογλου είναι Σύμβουλος Ασφαλίσεων και Υπεύθυνος Ανάπτυξης του Προγράμματος Ασφάλισης Κτιρίων των Μελών της ΠΟΜΙΔΑ. nk@k-2.gr