Για τους δασικούς χάρτες μιλούν στο Capital.gr ο Πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Δικηγόρος κ. Στράτος Παραδιάς και ο Δασολόγος-μελετητής κ. Λευτέρης Καραπιδάκης, Τεχνικός Σύμβουλος της ΠΟΜΙΔΑ.

---

Νέα εγκύκλιος για τη λειτουργία των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων Δασικών Χαρτών

11 Απριλίου, 2023

Ο Γενικός Γραμματέας Δασών κ. Κωνσταντίνος Αραβώσης υπέγραψε νέα εγκύκλιο που αφορά στη λειτουργία των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων Δασικών Χαρτών.

Η νέα εγκύκλιος του Γενικού Γραμματέα Δασών καθορίζει πέντε κριτήρια, με βάση τα οποία θα εξεταστούν και θα  λαμβάνονται οι αποφάσεις για τις αντιρρήσεις στους Δασικούς Χάρτες. Δίνει κατεύθυνση ώστε ιδιοκτήτες και τεχνικοί σύμβουλοι να ενημερώνονται από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για να παραστούν και να υπερασπιστούν τις υποθέσεις τους δέκα ημέρες νωρίτερα, «με κάθε πρόσφορο τρόπο και ειδικότερα προτείνεται η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email)».

Οι οδηγίες από το ΥΠΕΝ, με βάση τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις, που πρόσφατα ψηφίστηκαν στη Βουλή έχουν στόχο να πάρουν μπροστά οι επιτροπές για να εξετάσουν 340.000 εκκρεμείς αντιρρήσεις, που αφορούν σε  εκτάσεις συνολικά 2.552.218 στρεμμάτων. Οι εκκρεμείς αντιρρήσεις μπλοκάρουν αγοραπωλησίες, μεταβιβάσεις και οικοδομικές άδειες.

Σημειώνεται ότι μέχρι τώρα οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) υπολειτουργούν και σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν καν λειτουργήσει. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος για την ενεργοποίηση των ΕΠΕΑ νομοθέτησε σειρά μέτρων, όπως:

-αυξήσεις για τους προέδρους δικηγόρους, τα μέλη δασολόγους και μηχανικούς και τους υπαλλήλους που ασκούν χρέη γραμματέα στις επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων στους δασικούς χάρτες. 

-την αντικατάσταση δικηγόρων και μηχανικών που παραιτούνται από τις Επιτροπές με δασολόγους δημοσίους υπαλλήλους (δείτε ακολούθως  στο ρεπορτάζ τις αλλαγές στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων)

Tαυτοχρόνως το ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει πως θα προχωρήσει σε αύξηση των Επιτροπών από τις 116 υφιστάμενες σε τουλάχιστον 200, προκειμένου να προχωρήσει ταχύτερα η εξέταση των αντιρρήσεων.

Τα πέντε κριτήρια

Με  τη νέα εγκύκλιο που υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Δασών, Κωνσταντίνος  Αραβώσης δίνονται οδηγίες και διευκρινίσεις σχετικά με την λειτουργία των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.). Ορίζονται πέντε κριτήρια, με βάση τα οποία οι επιτροπές θα εξετάσουν τις αντιρρήσεις, ενώ προβλέπεται ότι:

-«Ο Γραμματέας της ΕΠ.Ε.Α. ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους καθώς και τους τεχνικούς τους συμβούλους, τουλάχιστον δέκα ημέρες πριν την επικείμενη συνεδρίαση, προκειμένου να παραστούν σε αυτήν, διατυπώνοντας τις απόψεις τους και για να καταθέσουν οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ενισχύει τους ισχυρισμούς τους».

Η εγκύκλιος του Γενικού Γραμματέα Δασών δίνει κατεύθυνση: « Η παραπάνω ενημέρωση μπορεί να γίνεται με κάθε πρόσφορο τρόπο και ειδικότερα προτείνεται η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) ώστε να μπορούν να τηρηθούν οι σχετικές προθεσμίες και να επιτυγχάνεται η πλήρης ενημέρωση».

Στην εγκύκλιο του Γ Γ Δασών υπογραμμίζεται ότι «Η ΕΠ.Ε.Α. αποφαίνεται αιτιολογημένα για τις αντιρρήσεις εφαρμόζοντας τις εκάστοτε κείμενες διατάξεις λαμβάνοντας υπόψη κατ’ ελάχιστον:

1.τον αναρτηθέντα δασικό χάρτη,

2. τα στοιχεία που προσκομίζονται από τον ενδιαφερόμενο που υπέβαλε τις αντιρρήσεις,

3. τα υπομνήματα που περιέχονται στους φακέλους των αντιρρήσεων,

4. τις πληροφορίες με την μορφή υπομνήματος που έχει υποχρέωση να παρέχει σε αυτήν η Διεύθυνση Δασών, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, τις σχετικές αποφάσεις και οδηγίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και τις Τεχνικές Προδιαγραφές κατάρτισης των δασικών χαρτών και

5. τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου ή εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί, της κτηματογράφησης.

Διαβάστε παρακάτω το πλήρες κείμενο της νέας εγκυκλίου:

ΘΕΜΑ: Σχετικά με τη λειτουργία των ΕΠ.Ε.Α.
ΣΧΕΤ:

1. Άρθρο 18 ν. 3889/2010 όπως ισχύει μετά την τροποποίηση με το άρθρο 49 ν. 4685/2020 και το άρθρο 212 ν. 5037/2023 (Α’ 78).
2. Ο ν. 2690/1999 (Α’ 45) «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις.»
3. H 146776/2459/21.10.2016 Απόφαση Υ.Π.ΕΝ. (Β΄ 3532) και ειδικότερα το ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 “ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΠ.Ε.Α.”, όπως τροποποιήθηκε με την 92364/2651/25.09.2020 Απόφαση Υφ. Π.ΕΝ. (Β’ 4367) και ισχύει.
4. Η 10830/272/31.01.2023 (ΥΟΔΔ 84) Κοινή Απόφαση Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Καθορισμός της αποζημίωσης του Προέδρου, των μελών και των γραμματέων των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.), σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν. 3889/2010 (Α’ 182)» και η διόρθωση σφάλματος αυτής (ΥΟΔΔ 284/2023).
5. Η 38126/1341/20.04.2021 εγκύκλιος «Σύσταση ΕΠ.Ε.Α. μετά την θέση σε ισχύ των άρθρων 48 και 49 του ν. 4685/2020.» (ΑΔΑ: Ω0Φ04653Π8-8ΨΣ).
6. Η 182999/1135/23.05.2019 εγκύκλιος «Έκδοση αποφάσεων από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων και επεξεργασία αντιρρήσεων» (ΑΔΑ: 61Ρ74653Π8-5ΕΛ).
7. Η 165792/225/19.01.2018 εγκύκλιος «Οδηγίες Ομαδοποίησης Αντιρρήσεων και διαδικασίες εξέτασής τους από τις ΕΠ.Ε.Α.» (ΑΔΑ: 6ΞΘΘ4653Π8-ΘΘΞ).

Σε συνέχεια των ανωτέρω, κατόπιν της τροποποίησης του άρθρου 18 ν. 3889/2010, της έκδοσης της (4)σχετικής καθώς και της διόρθωσης σφάλματος αυτής και με δεδομένο ότι οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.) κατά του περιεχομένου των αναρτημένων δασικών χαρτών, ήδη συστήνονται και λειτουργούν, επισημαίνονται τα παρακάτω:

• Οι συνεδριάσεις των ΕΠ.Ε.Α. ανακοινώνονται στα οικεία δημοτικά καταστήματα και τις αρμόδιες Διευθύνσεις Δασών δεκαπέντε (15) τουλάχιστον ημέρες πριν, με μνεία των υποθέσεων που θα εξετάσουν ανά συνεδρίαση (παρ. 1 άρθρου 18 ν. 3889/2010).
• Η ΕΠ.Ε.Α. διά του γραμματέα της, δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες πριν τη συνεδρίαση της Επιτροπής, καλεί με κάθε πρόσφορο μέσο τους ενδιαφερόμενους να παρασταθούν στην εκδίκαση της αντίρρησής τους (παρ. 2 άρθρου 18 ν. 3889/2010).
• Εφόσον έχει υποβληθεί αίτημα εκπροσώπησης του ενδιαφερομένου από τεχνικό σύμβουλο, αυτός ειδοποιείται από το γραμματέα της Επιτροπής για να προσέλθει και να διατυπώσει τις απόψεις του (παρ. 2 άρθρου 18 ν. 3889/2010).
• Συμπληρωματικά αποδεικτικά στοιχεία, που επικαλείται ο ενδιαφερόμενος, μπορούν …. και να κατατίθενται στην ΕΠ.Ε.Α. κατά την εξέταση της αντίρρησης (παρ. 2 άρθρου 16 ν. 3889/2010).
• Η λειτουργία των ΕΠ.Ε.Α. διέπεται από τις διατάξεις τού Κώδικα διοικητικής διαδικασίας που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο τού ν. 2690/1999 (Α΄45) (παρ. 6 άρθρου 18 ν. 3889/2010).

Με βάση τα παραπάνω κρίνεται σκόπιμο να τονιστεί ότι αμέσως μετά την παραλαβή των φακέλων των υποθέσεων από τις ΕΠ.Ε.Α. (Υπόδειγμα 1 της σχετ. 7) και τον προγραμματισμό της εξέτασης των αντιρρήσεων, οι συνεδριάσεις των ΕΠ.Ε.Α. ανακοινώνονται στα οικεία δημοτικά καταστήματα και τις αρμόδιες Διευθύνσεις Δασών, δεκαπέντε (15) τουλάχιστον ημέρες πριν, με μνεία των υποθέσεων που θα εξεταστούν ανά συνεδρίαση.

Παράλληλα, ο Γραμματέας της ΕΠ.Ε.Α. ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους καθώς και τους τεχνικούς τους συμβούλους, τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες πριν την επικείμενη συνεδρίαση, προκειμένου να παραστούν σε αυτήν, διατυπώνοντας τις απόψεις τους και για να καταθέσουν οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ενισχύει τους ισχυρισμούς τους. Η παραπάνω ενημέρωση μπορεί να γίνεται με κάθε πρόσφορο τρόπο και ειδικότερα προτείνεται η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) ώστε να μπορούν να τηρηθούν οι σχετικές προθεσμίες και να επιτυγχάνεται η πλήρης ενημέρωση. Στο κείμενο πρέπει απαραίτητα να αναγράφεται ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης.

Επιπλέον, υπενθυμίζεται ότι με την παρ. 2 αρθ. 18 ν. 3889/2010 προβλέπεται ότι: «Η ΕΠ.Ε.Α. αποφαίνεται αιτιολογημένα για τις αντιρρήσεις εφαρμόζοντας τις εκάστοτε κείμενες διατάξεις λαμβάνοντας υπόψη κατ’ ελάχιστον: α) τον αναρτηθέντα δασικό χάρτη, β) τα στοιχεία που προσκομίζονται από τον ενδιαφερόμενο που υπέβαλε τις αντιρρήσεις, γ)τα υπομνήματα που περιέχονται στους φακέλους των αντιρρήσεων, δ) τις πληροφορίες με την μορφή υπομνήματος που έχει υποχρέωση να παρέχει σε αυτήν η Διεύθυνση Δασών, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, τις σχετικές αποφάσεις και οδηγίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και τις Τεχνικές Προδιαγραφές κατάρτισης των δασικών χαρτών και ε) τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου ή εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί, της κτηματογράφησης.». Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, το αιτιολογικό της απόφασης, πρέπει να είναι σαφές, ειδικό, επαρκές και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου (άρθρο 17 ν. 2690/1999).

Με δεδομένο ότι οι αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α. ενσωματώνονται αυτούσιες στο δασικό χάρτη, η μη πλήρωση των ανωτέρω προϋποθέσεων, πλήττει εξαρχής το κύρος του δασικού χάρτη.

Οι Διευθύνσεις Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών να ενημερώσουν άμεσα τις ΕΠ.Ε.Α., περιοχής αρμοδιότητάς τους για το περιεχόμενο της παρούσας.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΑΣΩΝ

ΚΩΝ. ΑΡΑΒΩΣΗΣ

---

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΣΚΗΣΕ Η ΠΟΜΙΔΑ στο Συμβούλιο της Επικρατείας υπέρ του κύρους της απόφασης με αριθμό ΥΠΕΝ/ ΔΠΔ/ 64663/ 3.7.2020 του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη «Καθορισμός των διοικητικών πράξεων, των λοιπών πρόσφορων στοιχείων, των τεχνικών προδιαγραφών και της διαδικασίας για την αυτεπάγγελτη αναμόρφωση και κατάρτιση των δασικών χαρτών κατά το άρθρο 48 του ν. 4685/2020 (Α’ 92)» (Β’ 2773), και κατά της αίτησης ακύρωσης που κατέθεσαν εναντίον της η «Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων», το «Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας», και εν συνεχεία οκτώ ακόμη οργανώσεις.

H τεράστια υπέρ των πολιτών σημασία της απόφασης την οποία υπερασπίζεται η ΠΟΜΙΔΑ άποδεικνύεται ξεκάθαρα από τη δήλωση που έκανε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) που ζήτησε την ακύρωσή της, κ. Νικήτας Φραγκισκάκης, ο οποίος εκτίμησε ότι ενώ επί των ακυρωμένων δασικών χαρτών είχαν υποβληθεί 180.000 αντιρρήσεις, «με τα νέα κριτήρια οι αντιρρήσεις θα πέσουν στις 40.000 και οι υπόλοιπες θα αρχειοθετηθούν»!!!

Στην παρέμβασή της υπέρ της απόφασης αυτής, η οποία έδωσε το δικαίωμα στους πολίτες να προσκομίσουν τους νόμιμους ιδιοκτησιακούς τίτλους τους για να ληφθούν υπόψη κατά την αναμόρφωση των δασικών χαρτών, η ΠΟΜΙΔΑ τονίζει ότι:

1. Το άρθρο 48 του ν. 4685/2020 και η προσβαλλομένη εφαρμοστική απόφασή του, προβλέπουν το αυτονόητο: Ότι η Διοίκηση εφ’ εξής θα δεσμεύεται από τις προγενέστερες πράξεις της, οι οποίες χορήγησαν νόμιμα δικαιώματα επέμβασης στους ιδιοκτήτες δασικών εκτάσεων και παραχώρησαν νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας. Η ρύθμιση αυτή είναι προφανώς αναγκαία για να προστατεύσει αποτελεσματικά και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας των πολιτών, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, η δε τυχόν ακύρωσή της θα έθετε σε κίνδυνο πάμπολλα νόμιμα ιδιοκτησιακά δικαιώματα, σε όλη τη χώρα.
2. Ως τώρα η Διοίκηση, κατά την κατάρτιση των δασικών χαρτών αγνοούσε πλήρως πράξεις του ίδιου του Κράτους, με τις οποίες παραχωρούντο νόμιμα ιδιοκτησιακά δικαιώματα παράλληλα με δικαιώματα χρήσεως (αγροτικής, κατά κύριο λόγο, και στη συνέχεια οικιστικής, βιομηχανικής, τουριστικής κ.λπ.) σε πολίτες. Με τον τρόπο αυτό, ιδιοκτήτες σε όλη τη χώρα που είχαν αποκτήσει τα ακίνητά τους με μια μακρά σειρά νόμιμων τίτλων, που τελικώς αναγόταν σε πράξη της Διοικήσεως, έβρισκαν τα ακίνητά τους εντός των περιγραμμάτων των δασικών χαρτών, με αποτέλεσμα αυτά να βαρύνονται από τις δεσμεύσεις της δασικής νομοθεσίας. Όλοι αυτοί αφ’ ενός έπρεπε να αποδυθούν σε μακροχρόνιους δικαστικούς αγώνες δεκαετιών για να αντικρούσουν το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου επί των δασών και των δασικών εκτάσεων (άρθρο 62 ν. 998/1979) και, αφ’ ετέρου, αποστερούντο επί μακρότατα χρονικά διαστήματα από κάθε δυνατότητα να διαθέσουν και να αξιοποιήσουν την περιουσία τους.
3. Σε κάθε περίπτωση, η ανωτέρω απόφαση,  στοχεύει στην ακριβέστερη αποτύπωση των εκτάσεων που προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία και στη διασφάλιση, αντιστοίχως, των εκτάσεων που δεν εμπίπτουν σ’ αυτήν, πράγμα που οδηγεί σε ταχύτερη εκπλήρωση των ισχυουσών συνταγματικών επιταγών σχετικά με τις δασικές εκτάσεις αλλά και με την ιδιοκτησία.

Η ΠΟΜΙΔΑ υπενθυμίζει προς κάθε κατεύθυνση, και ιδιαίτερα προς τους ασχολούμενους με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ότι το δικαίωμα της ιδιοκτησίας είναι και αυτό ανθρώπινο και συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωμα των πολιτών, γι’αυτό και η Πολιτεία και κάθε Αρχή της οφείλει να το σέβεται έμπρακτα και να το προστατεύει, με ορθές και δίκαιες ρυθμίσεις, όπως η προσβαλλόμενη απόφαση.

Διαβάστε εδώ ολόκληρο το κείμενο του δικογράφου της παρέμβασης της ΠΟΜΙΔΑ, που θα εκδικαστεί την Παρασκευή, 15 Ιανουαρίου 2021 στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.

---

Η ΠΟΜΙΔΑ ενδιαφέρεται ζωηρότατα για την προστασία του περιβάλλοντος, γιατί αν αυτό καταρρεύσει τότε ούτε ζωή νοείται, ούτε η ιδιοκτησία θα έχει οποιαδήποτε αξία.  Ομως η δασική νομοθεσία δεν περιορίζεται στην προστασία του πραγματικού-υπαρκτού δάσους, αλλά δεσμεύει περιουσίες πολιτών επί δεκαετίες με τον ισχυρισμό ότι οι εκτάσεις αυτές ήταν κάποτε δάσος... 

Η ΠΟΜΙΔΑ πρεσβεύει ότι ο χαρακτηρισμός του τι είναι δάσος ή δασική έκταση πρέπει να γίνεται  αντικειμενικά βάσει του τι ορίζει ο νόμος και όχι του τι κρίνει κατά περίπτωση ο κάθε δασάρχης!

                               ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΞΗ, ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ & ΚΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ

ΑΣΚΗΣΗ & ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥΣ

Ενημερωτικό σημείωμα του Λευτέρη Καραπιδάκη, Δασολόγου - Μελετητή, www.fotoermineia.gr

Με το παρόν ενημερωτικό σημείωμα επιχειρούμε μια σύντομη και απλή ενημέρωση των ιδιοκτητών ακινήτων σχετικά με τους δασικούς χάρτες, τη σημασία τους, τη διαδικασία σύνταξης, επικείμενης ανάρτησης και κύρωσής τους (οριστικοποίησής τους ως "τελεσίδικης πράξης" της διοίκησης), και όχι ως μια αναλυτική προσέγγιση του θέματος. Σκοπός μας είναι η κατανόηση των βασικών διαδικασιών και από πολίτες που δεν έχουν ξανά στο παρελθόν εμπλακεί με τις προαναφερόμενες διαδικασίες και που αναμένεται να εμπλακούν άμεσα μελλοντικά για πρώτη φορά, όταν θα αναρτηθούν οι δασικοί χάρτες που θα αφορούν το χαρακτηρισμό της ακίνητης ιδιοκτησίας τους.

ΟΡΟΛΟΓΙΑ: Πριν την ανάπτυξη του κειμένου και για διευκόλυνση του αναγνώστη, κάνουμε μια αναφορά και ερμηνεία ορισμένων όρων ενδεχομένως άγνωστων στο ευρύ κοινό:

ΔΑΣΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ: Χάρτης ευρύτερης περιοχής ΟΤΑ, νομού ή περιφέρειας που δημιουργείται με σχεδιασμό επί πρόσφατου ορθοφωτοχάρτη (δηλαδή επεξεργασμένης -διορθωμένης αεροφωτογραφίας) εκτάσεων που μέσα από μια σειρά ενεργειών και διαδικασιών θεωρούνται και χαρακτηρίζονται ως δασικές ή μη δασικές. Οι γραμμές και ο σχεδιασμός των δασικού χαρακτήρα τμημάτων επί των εν λόγω χαρτών, εξάγονται μετά από μελέτη των αεροφωτογραφιών παρελθόντων ετών ( κυρίως του 1945 ή κάτω από προϋποθέσεις του 1960) και τη μελέτη της πρόσφατης κατάστασης και μορφής εκτάσεων καθώς και από τον μεταξύ αυτών συσχετισμό, σύμφωνα πάντα με τα οριζόμενα από τη δασική νομοθεσία

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΕΚΤΑΣΗΣ: Αποτελεί διαδικασία και ενέργεια της δασικής υπηρεσίας (που γίνεται είτε αυτεπάγγελτα από την ίδια είτε από αίτημα πολίτη) κατά την οποία ουσιαστικά αποφασίζεται αν μια εκτός σχεδίου έκταση γης αποτελεί δασική ή όχι έκταση. Σημειώνεται ότι ο χαρακτήρας που δίνεται σε μια έκταση δεν έχει πάντα σχέση με τη μορφή που έχει αυτή σήμερα.

Ο χαρακτήρας μιας έκτασης καθορίζεται κυρίως και από τη μορφή που είχε στο παρελθόν (δηλαδή το 1945 ή 1960 ή και νωρίτερα)- και σε κάποιες περιπτώσεις και από τη μορφή (αν αυτή είναι δασική) που απέκτησε αργότερα. Συνεπώς μια έκταση δασικής μορφής στο παρελθόν και καθαρή σήμερα, είναι προφανές ότι αποτελεί δασικού χαρακτήρα έκταση. Αντίστοιχα μια έκταση αγροτική παλαιότερα και δασική σήμερα αν δεν εμπίπτει σε κάποιες ευνοϊκές ρυθμίσεις (και κάτω από προϋποθέσεις) σχετικά με τις ισχύουσες διατάξεις περί δασωθέντων αγρών, μπορεί να χαρακτηρίζεται ως δασική.

ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ: Σύμφωνα με τη νομοθεσία στο Νομό Αττικής αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας, κάθε εκτός σχεδίου πόλης έκταση που είναι δασική, αυτομάτως θεωρείται και δημόσια εκτός αν ο ιδιοκτήτης αποδείξει ότι διαθέτει τίτλους αναγνωρισμένους τίτλους κυριότητας που ανάγονται στο 1885 (ή αν υπάρχουν κάποια άλλα στοιχεία αναγνώρισης της ιδιοκτησίας όπως αναφέρονται στην ισχύουσα νομοθεσία). *Σημειώνουμε ότι απλοί τίτλοι μεταβίβασης έστω και των τελευταίων 60-70 ετών είναι αρκετοί.

ΠΡΑΞΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ: Αποτελεί το έγγραφο του δασαρχείου το οποίο αναφέρει το χαρακτηρισμό της εκτός σχεδίου έκτασης και συνοδεύεται από το σχετικό χάρτη. ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ: Κάθε πολίτης έχοντας έννομο συμφέρον μπορεί να προσφύγει κατά πράξης χαρακτηρισμού με την οποία διαφωνεί, ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής που καλείται «Τεχνική Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων» και η οποία εξετάζει το αίτημα του και επανεξετάζει τον αποδιδόμενο από το δασαρχείο χαρακτηρισμό απορρίπτοντας τον ή ουσιαστικά επικυρώνοντας τον. * Πλέον έχει καταργηθεί και δεν υφίσταται Δευτεροβάθμια Επιτροπή

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ

Μέχρι σήμερα (ακόμα και σήμερα) και τουλάχιστον (κυρίως) από τη χρονική περίοδο του 1997, οποιοσδήποτε επιθυμούσε την ανέγερση οποιασδήποτε κατασκευής ακόμα και δημιουργία περίφραξης (με τοιχίο) σε έκταση φερόμενης ιδιοκτησίας του, που βρισκόταν σε εκτός σχεδίου πόλης περιοχή, έπρεπε -και πρέπει-να προσκομίσει στο πολεοδομικό γραφείο της περιοχής τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού από το αρμόδιο δασαρχείο της περιοχής, με το χαρακτηρισμό της εν λόγω έκτασης  - τελεσίδικα μη δασικής, μη διεπομένης από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσία ή μη διαχειριζόμενης από τη δασική υπηρεσία. Κατά τον ίδιο τρόπο για να γίνει μεταβίβαση ακινήτου απαιτούταν και απαιτείται τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού.

Η επιδίωξη κάθε πολίτη - ιδιοκτήτη έκτασης (με ή χωρίς ) κτίσμα επί αυτού ήταν η έγκαιρη έκδοση πράξης χαρακτηρισμού με (προφανέστατα)  χαρακτηρισμό της ως μη δασικής. Όμως σε πολλές περιπτώσεις η έκδοση πράξη χαρακτηρισμού καθυστερούσε και καθυστερεί λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας των δασαρχείων και μη επαρκή στελέχωσή τους από ανθρώπινο δυναμικό ή σε ακόμη χειρότερη περίπτωση ο χαρακτηρισμός δεν ήταν ο αναμενόμενος (αγροτικός), με συνέπεια την αναγκαστική προσφυγή του ενδιαφερομένου πολίτη με άσκηση αντιρρήσεων στην  αρμόδια Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων (ή παλαιότερα στη συνέχεια σε περίπτωση ακύρωσης των αντιρρήσεων στη δευτεροβάθμια επιτροπή.

Βέβαια και στη μια και στη άλλη περίπτωση ο μέσος χρόνος εξέτασης των αντιρρήσεων από τις αντίστοιχες επιτροπές, στη περιοχή του λεκανοπέδιου Αττικής κυμαινόταν και κυμαίνεται σε περίπου 10χρόνια από την ημέρα υποβολής των αντιρρήσεων.

Αποτέλεσμα αυτού είναι η ύπαρξη μεγάλων (και συχνά άδικων) καθυστερήσεων. Σε όλη την προαναφερόμενη διαδικασία πρέπει να ληφθούν υπόψη και διάφορες επιπλέον καθυστερήσεις που σχετίζονται με τα χρονικά διαστήματα από την ημέρα δημοσίευσης της πράξης χαρακτηρισμού σε 2 εφημερίδες κ.λ.π.

Όλα τα παραπάνω αφορούν το 80% των περιπτώσεων που σχετίζονται με την αναγκαιότητα έκδοσης πράξης χαρακτηρισμού. Αποτέλεσμα δε όλων των προαναφερόμενων διαδικασιών ήταν και είναι η ταλαιπωρία του πολίτη, η δημιουργία - σε πολλές περιπτώσεις προβλημάτων στους πολίτες –ιδιοκτήτες εκτάσεων και η κατά κύριο λόγο ενασχόληση της δασικής υπηρεσίας ως προς την  προστασία των δασικών εκτάσεων μόνο μέσα από το χαρακτηρισμό αυτών εκτελώντας συγχρόνως και πολλές σχετικές με αυτές γραφειοκρατικές εργασίες και όχι και με την ουσιαστική ευρύτερη διαχείριση και κατά συνέπεια και την αποτελεσματικότερη προστασία του δάσους και των δασικών εκτάσεων.

Χιλιάδες υποθέσεις εκκρεμούν στα δασαρχεία και τις επιτροπές με αποτέλεσμα τόσο οι πολίτες να μη γνωρίζουν αν η έκταση τους είναι ή δεν είναι δασική αλλά και το ίδιο το δημόσιο μέσω της δασικής υπηρεσίας, να μην γνωρίζει ποιες είναι οι πραγματικά δασικές εκτάσεις που χρήζουν άμεση προστασία και διαχείριση. Αν υπήρχαν επίσημοι (κυρωμένοι) δασικοί χάρτες, η ταλαιπωρία αυτή των πολιτών θα ήταν παρελθόν! 

Ένα αρχικό βήμα για την καταγραφή και ουσιαστικά χαρακτηρισμό των εκτάσεων έγινε τη δεκαετία του 1980 με τη σύνταξη των προσωρινών κτηματικών χαρτών σύμφωνα με όσα ορίζονταν από το Ν 248/1976. Κατά τη διαδικασία σύνταξης αυτών των χαρτών καλύφθηκε ένα τμήμα της Αττικής - περίπου το 70% της επιφάνειας αυτής, ενώ για τον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο οι εν λόγω χάρτες είναι σχεδόν ανύπαρκτοι. Όμως οι εν λόγω χάρτες δεν ‘’τελεσιδίκησαν’’, δηλαδή δεν κυρώθηκαν ποτέ με αποτέλεσμα να παραμείνουν στις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες αποτελώντας ένα συμβουλευτικό εγχειρίδιο ως προς το χαράκτη ρα των εκτάσεων. Έκτοτε μόνο τη χρονική περίοδο (περίπου) 1998-2000 μέσα στα πλαίσια σύνταξης του Εθνικού ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ (σε πιλοτική φάση) σύμφωνα με το ν.2664/1998 (ΦΕΚ 275 Α') «Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις» έγινε προσπάθεια για τη σύνταξη δασικών χαρτών κυρίως σε τμήματα της Αττικής (σε Δήμους) όπου τελούσαν υπό κτηματογράφηση. Κατά τη διαδικασία αυτή, συντάχτηκαν οι δασικοί χάρτες για τους αντίστοιχους υπό κτηματογράφηση Δήμους, θεωρήθηκαν από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες αλλά δεν κυρώθηκαν γιατί δεν αναρτήθηκαν και δεν δόθηκε η ευκαιρία υποβολής αντιρρήσεων από τους πολίτες (και κατά συνέπεια η εξέταση των εν λόγω αντιρρήσεων), έτσι ώστε να κριθεί τελεσίδικα ο χαρακτήρας των σε κάθε περίπτωση επίμαχων εκτάσεων για να καταστούν οι εν λόγω χάρτες τελεσίδικοι. Στις περιπτώσεις μάλιστα όπου ιδιοκτησίες αποτυπωνόταν επί του δασικού χάρτη ως δασικές (ασχέτως αν ο εν λόγω χαρακτήρας ήταν σωστός ή λάθος και σε κάθε περίπτωση βέβαια μη τελεσίδικος) στάλθηκαν στους ενδιαφερόμενος πολίτες (φερόμενους ιδιοκτήτες) από την ΕΚΧΑ Α.Ε (ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ) κτηματολογικά αποσπάσματα (αρχικής ανάρτησης) με ΚΑΕΚ στα οποία υπήρχε η ένδειξη "η έκταση σας ή μέρος αυτής διεκδικείται ή έχει δηλωθεί από το Δημόσιο σαν δημόσια δασική έκταση".

Βέβαια μέσα στα πλαίσια ολοκλήρωσης της διαδικασίας κτηματογράφησης δόθηκε η ευκαιρία και δυνατότητα στους πολίτες να ασκήσουν αντιρρήσεις αμφισβητώντας φυσικά το δημόσιο χαρακτήρα της έκτασης. Κατά την εξέταση όμως των εν λόγω αντιρρήσεων στις περισσότερες  περιπτώσεις ο πολίτης δεν δικαιώθηκε ενώ οι περιπτώσεις όπου δικαιώθηκε "κερδίζοντας την υπόθεση" και κατοχυρώνοντας την έκταση τους ως ιδιωτική ήταν ελάχιστες.

Σε αυτό όμως το σημείο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία γιατί αυτό είναι και το σημείο δημιουργίας σύγχυσης στους πολίτες.

Το γεγονός αναγνώρισης (‘’κατοχύρωσης’’) μιας έκτασης ως ιδιωτικής μέσω της διαδικασίας Κτηματογράφησης, δεν έρχεται σε αντίθεση με τον τυχόν δασικό χαρακτήρα της έκτασης. Δηλαδή αν μια υπόθεση ‘’κερδήθηκε’’ (αναγνωρίστηκε δηλαδή ως ιδιωτική κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης είτε μέσα από άλλη διαδικασία), αυτή ουσιαστικά ’’κερδήθηκε’’ ως προς το ιδιοκτησιακό και όχι ως προς το χαρακτήρα της, αφού δασικοί χάρτες δεν αναρτήθηκαν και δεν ασκήθηκαν αντιρρήσεις και δεν εξετάστηκαν. *Σημειώνεται δε, ότι ακόμα και στις περιοχές όπου αναρτήθηκαν δασικοί χάρτες, ενώ ασκήθηκαν αντιρρήσεις, οι αντιρρήσεις αυτές (τουλάχιστον στην Αττική όπου αναρτήθηκαν επίσης λιγοστοί δασικοί χάρτες) ουδέποτε εξετάστηκαν.

Με πολύ άπλα λόγια η ΕΚΧΑ Α.Ε (ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ) πήρε τους δασικούς χάρτες που συντάχτηκαν και τους "ταύτισε" με τους χάρτες που περιελάμβαναν τις δηλωμένες ιδιοκτησίες από τον κάθε πολίτη. Αν η ιδιοκτησία κάποιου πολίτη από τη προαναφερόμενη ταύτιση των χαρτών προέκυπτε ότι βρισκόταν σε εκτιμώμενο σύμφωνα με το δασικό χάρτη δασική έκταση, τότε σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία λαμβάνοντας υπόψη το τεκμήριο κυριότητας του δημόσιου, το δημόσιο προέβαλε δικαιώματα κυριότητας επί της ιδιοκτησίας (αμφισβητώντας δηλαδή την ιδιοκτησία του πολίτη).

Όπως προείπαμε, στο Νομό Αττικής αλλά και σχεδόν σε όλο τον Ελλαδικό χώρο (με εξαίρεση Κυκλάδες, Κρήτη, Ιόνια και Δωδεκάνησα) κάθε έκταση που είναι δασική αυτομάτως θεωρείται και δημόσια (τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου) εκτός και αν ο ιδιοκτήτης αποδείξει ότι η έκταση του είναι ιδιωτική σύμφωνα με αναγνωρισμένους τίτλους που ανάγονται στο 1885 ή σύμφωνα με κάποιες άλλες προϋποθέσεις που τίθενται από την ισχύουσα νομοθεσία και δεν είναι της παρούσης). Συνεπώς αν κάποιοι ιδιοκτήτες ‘’κέρδισαν’’ την υπόθεση τους στις επιτροπές του κτηματολογίου τότε πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι τις ‘’κέρδισαν’’ ως προς το ιδιοκτησιακό και όχι ως προς το μη δασικό χαρακτήρα.

Η ανάρτηση των δασικών χαρτών για τις εν λόγω περιοχές εκκρεμεί ήδη από το 2001 και 2002 που ολοκληρώθηκε η εν λόγω διαδικασία και θεωρήθηκαν οι πρώτοι δασικοί χάρτες, αλλά δεν αναρτήθηκαν και δεν δόθηκε ακόμα μέχρι σήμερα το δικαίωμα άσκησης αντιρρήσεων κατ' αυτών. Αξίζει να σημειωθεί όπως και προαναφέρθηκε, ότι ακόμα και για κάποιες περιοχές όπου έχει ανάρτηση (ήδη από το 2012) δασικών χαρτών (πχ  Πεντέλη, Μαραθώνα κλπ) οι αντιρρήσεις που ασκήθηκαν (μετά από τόσα χρόνια) δεν έχουν ακόμα εξεταστεί.

Αξίζει για την ιστορία αν αναφέρουμε ότι από τις προαναφερόμενες χρονικές περιόδους (2001) μέχρι το 2009 δεν υπήρξε καμία άλλη εξέλιξη ως προς τη κατάρτιση δασικών χαρτών, οπότε και μετά από προκήρυξη διαγωνισμού (το 2009) ανατέθηκε σε δασοτεχνικά μελετητικά γραφεία η σύνταξη των δασικών χαρτών του συνόλου σχεδόν της Αττικής καθώς και κάποιων άλλων περιοχών. Στη συνέχεια  το 2012 ανατέθηκε η σύνταξη δασικών χαρτών και για άλλες περιοχές με αποτέλεσμα εν τέλει να έχουν συνταχθεί δασικοί χάρτες περίπου για το ήμισυ του Ελλαδικού χώρου.

Όλοι οι προαναφερόμενοι δασικοί χάρτες συντάχθηκαν και παραδόθηκαν στις αρμόδιες κατά τόπους Διευθύνσεις Δασών για έλεγχο με σκοπό μετά τον εντοπισμό σφαλμάτων και παραλείψεων, ώστε να επιστραφούν ξανά στους μελετητές (δασοτεχνικά γραφεία) να κάνουν τις διορθώσεις και να κατατεθούν ξανά στις Διευθύνσεις Δασών, για να ακολουθήσει αρχικά η θεώρηση αυτών- όπως και έγινε - και στη συνέχεια η ανάρτηση τους (η οποία κατά το πλείστον δεν έγινε και αναμένεται σύντομα να ξεκινήσει).

Επισημαίνεται ότι δεν έχει διευκρινιστεί αν οι αναρτήσεις θα αφορούν και τους δασικούς χάρτες που συντάθηκαν πριν μια δεκαετία δηλαδή στα πιλοτικά προγράμματα μέσα στα πλαίσια κτηματογράφησης, δεδομένου ότι οι εν λόγω χάρτες έχουν συνταχτεί με διαφορετικές προδιαγραφές και ενδεχομένως να υπάρχουν τεχνικά πρόβλημα που πρέπει να λυθούν πριν την ανάρτηση τους. Συνεπώς σήμερα (Ιούλιος 2010) για το μεγαλύτερο μέρος της Αττικής, με εξαίρεση κάποιες περιοχές για τις οποίες ήδη τρέχει νέος διαγωνισμός ανάθεσης, έχουν συνταχθεί οι δασικοί χάρτες και αυτοί βρίσκονται στις Διευθύνσεις Δασών για κατ αρχήν διορθώσεις.

Συνεπώς, το επόμενο άμεσο και σημαντικό βήμα θα είναι η δημόσια ανάρτηση των χαρτών, για υποβολή ενστάσεων, με σκοπό την τελική κύρωσή τους. Εξ όσων είναι γνωστά η ανάρτηση για κάποιες περιοχές θα γίνει άμεσα (μάλιστα αρχικά είχε οριστεί ως αρχική ημερομηνία η 27^Η Σεπτεμβρίου 2016) ενώ σταδιακά θα εξακολουθήσει και ανάρτηση και για τις περιοχές στις οποίες υπάρχουν θεωρημένοι δασικοί χάρτες και έπεται και η σύνταξη- κατάρτηση δασικών χαρτών για το υπόλοιπο του Ελλαδικού χώρου.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το νομικό πλαίσιο για την ανάρτηση των δασικών χαρτών ήδη προϋπήρχε και καθαριζόταν κυρίως από το Ν.2664/1998 (ΦΕΚ 275 Α'), Ν.3818/2010 (ΦΕΚ 17/Α') και  Ν.3889/2010 (ΦΕΚ Α΄ 182)) ενώ μόλις πρόσφατα στις 27-05-2016 ψηφίστηκε και  Ν. 4389/2016 (ΦΕΚ94Α΄) όπου με το άρθρα 153, 154, 155 καθορίζονται και επικαιροποιούνται οι διαδικασίες ανάρτησης και κύρωσης (δηλ. οριστικοποίησης) των δασικών χαρτών- τροποποιώντας ή συμπληρώνοντας άρθρα προηγούμενων νόμων.

ΤΕΛΗ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΩΝ

Με Κοινή Υπουργική Απόφαση  που υπέγραψαν ο Αν. Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, και ο Αν. Υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Χουλιαράκης, μειώθηκαν τα τέλη αντιρρήσεων εναντίον των αναρτήσεων των δασικών χαρτών ως εξής: 

Κλάση έκτασης	Προηγούμενα ποσά	Νέα ποσά
α) <=100 m2	20 €	10 €
β) <= 1.000 m2	45 €	40 €
γ) >1.000 m2&<= 5.000 m2	135 €	90 €
δ) >5.000 m2&<= 10.000 m2	450 €	180 €
ε) >10.000 m2&<= 20.000 m2	450 €	350 €
στ) >20.000 m2&<= 100.000 m2	900 €	700 €
ζ) >100.000 m2&<= 300.000 m2	1.800 €	1.400 €
η) >300.000 m2	3.600 €	3.300 €

Ταυτόχρονα, υπάρχουν ήδη πέντε περιπτώσεις οι οποίες εξαιρούνται από την καταβολή τέλους αντιρρήσεων, όπως είναι:

• οι περιπτώσεις περιοχών που συμπεριλήφθηκαν στο δασικό χάρτη λόγω μη αποτύπωσης των ρυμοτομικών σχεδίων,
• οι περιοχές που φαίνονται ως δασικές το 1945, αλλά περιλαμβάνονται στον εποικισμό,
• οι περιοχές που φαίνονται είτε το 1945, είτε τώρα, ως χορτολιβαδικές ή βραχώδεις ή πετρώδεις και περιλαμβάνονται στον εποικισμό,
• οι περιοχές με τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού και
• οι  περιοχές με εκκρεμείς πράξεις χαρακτηρισμού.

  ---

  ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά οι κυριότερες ισχύουσες διατάξεις ως προς τη διαδικασία ανάρτησης, άσκησης αντιρρήσεων και κύρωσης των δασικών χαρτών (ενώ η αναλυτική ισχύουσα διαδικασία περιλαμβάνεται όπως αναφέρθηκε στο Ν. 4389/2016 (ΦΕΚ94Α΄).

• Οι δασικές εν γένει εκτάσεις των παραγράφων 1, 2, 3, 4 και 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979 (Α΄ 289), που διέπονται από τις προστατευτικές διατάξεις αυτού, απεικονίζονται σε κατάλληλης κλίμακας αεροφωτογραφικό ή χαρτογραφικό υλικό, το οποίο, αφού συμπληρωθεί με τα φωτοερμηνευτικά στοιχεία των πρόσφατων και ιστορικών αεροφωτογραφιών, τις διοικητικές πράξεις και τα διαθέσιμα στοιχεία της δασικής υπηρεσίας, αποτελεί τον δασικό χάρτη. Στον δασικό χάρτη δεν απεικονίζονται τα εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών πάρκα και άλση της παραγράφου 4 του άρθρου 3 του ν. 998/1979. Στον παραπάνω χάρτη οι εκτάσεις της παραγράφου 5 εδάφια Α΄ και β΄ του ιδίου ως άνω άρθρου, αποτελούν ιδιαίτερης κατηγορίας εκτάσεις, στις οποίες εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στον παρόντα νόμο, καθώς και τα οριζόμενα στο άρθρο 28 του ν. 2664/1998 (Α΄275), όπως ισχύει.

Η τοπική ή δημοτική κοινότητα, όπως ορίζονται στο ν. 3852/2010 (Α΄ 87), αποτελούν την τεχνική και διοικητική μονάδα κατάρτισης του δασικού χάρτη.

•  Ως βάση για τον προσδιορισμό των δασικών εν γένει εκτάσεων της προηγούμενης παραγράφου λαμβάνεται η παλαιότερη και η πλησιέστερη προς το χρόνο κατάρτισης του δασικού χάρτη αεροφωτογραφία. Αν η παλαιότερη αεροφωτογράφιση δεν καλύπτει την εξεταζόμενη περιοχή ή η χρησιμοποίησή της, λόγω κλίμακας ή ποιότητας, καθίσταται απρόσφορη, χρησιμοποιείται και η αεροφωτογράφιση έτους λήψης 1960.
• Αρμόδια για την κατάρτιση και όλες τις εργασίες μέχρι και την κύρωση του δασικού χάρτη είναι η Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του οικείου νομού. Όπου εφεξής στο νόμο αυτόν αναφέρεται η Διεύθυνση Δασών, νοείται η Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του οικείου νομού

• Η Διεύθυνση Δασικών Έργων και Υποδομών της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που συστήθηκε με τις διατάξεις τού άρθρου 23 του π.δ. 100/2014 (Α΄ 167), είναι αρμόδια για την οργάνωση, το συντονισμό, τη διοικητική υποστήριξη και τον έλεγχο των εργασιών που εκτελούν τα ειδικά Τμήματα Δασικών Χαρτογραφήσεων των Διευθύνσεων Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καθώς και για τη συνεργασία με την ΕΚΧΑ Α.Ε., κατά τα προβλεπόμενα στη διάταξη της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου. Στην ανωτέρω Διεύθυνση συνιστάται Τμήμα Δασικών Χαρτών στο οποίο ανήκουν οι παραπάνω αρμοδιότητες ως και η κατάρτιση, τήρηση και ενημέρωση κεντρικής βάσης δεδομένων δασικών χαρτών. Η στελέχωση της πιο πάνω υπηρεσίας γίνεται με τροποποίηση και συμπλήρωση του π.δ. 100/2014 (Α΄167).
• Ο δασικός χάρτης αμέσως μετά την κατάρτισή του θεωρείται από την οικεία Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Για τη θεώρηση εκδίδεται απόφαση της ανωτέρω Υπηρεσίας, η οποία αναρτάται στο Πρόγραμμα Διαύγεια.

ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ.

Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημιουργείται και τηρείται στην ιστοσελίδα της Ε.Κ.ΧΑ. Α.Ε. ειδικός δικτυακός τόπος ανάρτησης δασικών χαρτών και υποβολής αντιρρήσεων για την εφαρμογή των όσων ορίζονται στα άρθρα

• Ο δασικός χάρτης που έχει θεωρηθεί σύμφωνα αναρτάται με απόφαση της οικείας Διεύθυνσης Δασών εντός δεκαπέντε (15) ημερών από θεώρησή του στον ειδικό διαδικτυακό τόπο ανάρτησης δασικών χαρτών και υποβολής αντιρρήσεων.
• Στον ειδικό διαδικτυακό τόπο δημοσιεύεται ανακοίνωση της οικείας Διεύθυνσης Δασών για την ανάρτηση του δασικού χάρτη, με αναφορά στον τόπο και το χρόνο της ανάρτησης και πρόσκληση των ενδιαφερομένων για την υποβολή αντιρρήσεων κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη με αναφορά στο χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο υποβολής αυτών. Από την ημερομηνία της κατά τα ανωτέρω δημοσιοποίησης τεκμαίρεται η πλήρης γνώση κάθε ενδιαφερόμενου τρίτου προκειμένου να ασκήσει τις προβλεπόμενες αντιρρήσεις.
• Η ανάρτηση μπορεί να αφορά σε περισσότερες της μίας τοπικές ή δημοτικές κοινότητες του ιδίου ή διαφορετικών δήμων του ιδίου νομού. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εκδίδεται μία ανακοίνωση ανάρτησης και πρόσκληση υποβολής αντιρρήσεων, με αναφορά στο σύνολο της έκτασης και στις επιμέρους τοπικές ή δημοτικές κοινότητες ή δήμους ή σε επίπεδο νομού.
• Η ανωτέρω ανακοίνωση και πρόσκληση δύναται για λόγους ενημέρωσης να αναρτάται επίσης σε εμφανή θέση στην οικεία Διεύθυνση Δασών, στο οικείο Δασαρχείο και στα δημοτικά ή τοπικά ή διαμερισματικά καταστήματα των οικείων πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α., με μέριμνα των αντίστοιχων ως άνω υπηρεσιών και να δημοσιεύεται με μέριμνα και δαπάνες της αρμόδιας Διεύθυνσης Δασών σε δύο εφημερίδες του νομού ή της Περιφέρειας. Για τους ίδιους λόγους ενημέρωσης δύναται ο αναρτημένος δασικός χάρτης και η σχετική ανακοίνωση και πρόσκληση να δημοσιοποιείται στις ιστοσελίδες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
• Με απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή στην περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου 4 του άρθρου 13, με απόφαση της Ε.Κ.ΧΑ. Α.Ε. συγκροτείται προσωρινό Σημείο Υποστήριξης της Ανάρτησης του Δασικού Χάρτη (Σ.Υ.Α.Δ.Χ), στο οποίο μπορούν να υπαχθούν περισσότερες της μίας τοπικές ή δημοτικές κοινότητες του ιδίου ή διαφορετικών Δήμων του ιδίου νομού, ορίζεται η έδρα του και ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με το αναγκαίο κατά περίπτωση προσωπικό του, καθώς και κάθε άλλο ζήτημα τεχνικού και λεπτομερειακού χαρακτήρα σχετικά με τη λειτουργία του.

---

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΩΝ ΕΝΤΟΣ 60 ΗΜΕΡΩΝ

• Κατά του περιεχομένου τού δασικού χάρτη που αναρτήθηκε επιτρέπεται η υποβολή αντιρρήσεων μέσα σε αποκλειστική προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την ημερομηνία που ορίζεται στην πρόκληση υποβολής αντιρρήσεων. Η προθεσμία αυτή παρεκτείνεται για είκοσι (20) ημέρες για όσους κατοικούν μόνιμα ή διαμένουν στην αλλοδαπή. Για την υποβολή των αντιρρήσεων καταβάλλεται επί ποινή απαραδέκτου των αντιρρήσεων ειδικό τέλος.
• Αντιρρήσεις, όσον αφορά τις περιληφθείσες στον αναρτηθέντα δασικό χάρτη δασικές, χορτολιβαδικές και βραχώδεις ή πετρώδεις εκτάσεις, μπορούν να υποβάλουν φυσικά και νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και το Ελληνικό Δημόσιο και οι οικείοι Ο.Τ.Α. πρώτου και δεύτερου βαθμού, εφόσον επικαλούνται για τη θεμελίωση του εννόμου συμφέροντος τους εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα στις ανωτέρω εκτάσεις.

Αντιρρήσεις ειδικά κατά τής παράλειψης να περιληφθεί στο δασικό χάρτη ορισμένη δασικού χαρακτήρα ή χορτολιβαδική ή βραχώδης ή πετρώδης έκταση μπορεί να υποβάλει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο και, ιδίως, το Ελληνικό Δημόσιο, οι Ο.Τ.Α. πρώτου και δεύτερου βαθμού στα διοικητικά όρια των οποίων υπάγεται η έκταση, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και άλλα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στους σκοπούς των οποίων περιλαμβάνεται η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

• Στις αντιρρήσεις αναγράφονται, επί ποινή απαραδέκτου οι γεωγραφικές συντεταμένες των κορυφών του πολυγώνου που περικλείει την έκταση που αφορά η αμφισβήτηση του χαρακτήρα ή της μορφής, σύμφωνα με τον αναρτηθέντα δασικό χάρτη. Στην περίπτωση που ο δασικός χάρτης αφορά περιοχή στην οποία έχει περαιωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργεί κτηματολόγιο, υποβάλλεται, κτηματολογικό απόσπασμα ακινήτου, που εκδίδεται από την Ε.Κ.ΧΑ. Α.Ε. και επί του οποίου απεικονίζεται η έκταση της οποίας αμφισβητείται ο χαρακτήρας.
• Με τις αντιρρήσεις προβάλλονται λόγοι που αφορούν αποκλειστικά και μόνο την αμφισβήτηση του χαρακτήρα ή της μορφής των εμφανιζόμενων στον δασικό χάρτη εκτάσεων.
• Ο ενδιαφερόμενος δηλώνει με τις αντιρρήσεις του, αν επιθυμεί να εκπροσωπηθεί από τεχνικό σύμβουλο, κατά την εξέτασή τους.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι μετά τη σχετική ενημέρωση- γνωστοποίηση  για την ανάρτηση των δασικών χαρτών στις Δασικές Υπηρεσίες, ο κάθε ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης (προφανώς που έχει έκταση εκτός σχεδίου πόλης) θα πρέπει να ενδιαφερθεί (αφού δεν θα υπάρχει ατομική πρόσκληση) έτσι ώστε να γνωρίζει αν η έκταση του χαρακτηρίζεται ή όχι ως δασική έτσι ώστε να ασκήσει έγκαιρα τις αντιρρήσεις του ηλεκτρονικά. Επειδή δεν προβλέπεται δεύτερη ευκαιρία εξέτασης είναι προφανές ότι σε περίπτωση μη ασκήσεως αντιρρήσεων ο δασικός χαρακτήρας θα τελεσιδικεί ως έχει στο χάρτη μετά το πέρας των αναφερόμενων χρονικών περιθωρίων.

Η κύρωση των δασικών χαρτών θα είναι ιστορικό βήμα εμπρός για τη χώρα μας και το φυσικό περιβάλλον της, αλλά θα εξαλείψει και την ταλαιπωρία των πολιτών. Όμως οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες εκτάσεων γης εκτός σχεδίου πόλης οφείλουν να παρακολουθήσουν στενά την εξέλιξη όλης της παραπάνω διαδικασίας, και να προβάλλουν έγκαιρα και έγκυρα τις τυχόν αντιρρήσεις τους (εφόσον κρίνουν ότι πληρούν τις προϋποθέσεις), για να διασφαλίσουν τα νόμιμα περιουσιακά δικαιώματά τους.

---

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Η άσκηση αντιρρήσεων του κάθε πολίτη είναι αναφαίρετο δικαίωμά του, αλλά δεδομένης της ισχύουσας οικονομικής κατάστασης και με σκοπό την αποφυγή άσκοπης οικονομικής επιβάρυνση των ιδιοκτησιών –πολιτών προτρέπουμε τους πολίτες – ιδιοκτήτες πριν την άσκηση των αντιρρήσεων να αξιολογήσουν πολύ καλά όλα τα δεδομένα σχετικά με τη μορφή της εκτάσεως τους πριν προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια άσκησης αντιρρήσεων.

Συγκεκριμένα και ειδικότερα συμβουλεύουμε τους φερόμενους ιδιοκτήτες εκτάσεων των οποίων οι ιδιοκτησίες ήταν και είναι (εν γνώσει τους) δασικές (δηλαδή το γνωρίσουν και οι ίδιοι ότι έφεραν ανέκαθεν πυκνή δασική βλάστηση) να μην προβούν στην άσκηση αντιρρήσεων, δεδομένου ότι τέτοιου είδους εκτάσεις δεν έχουν καμιά ελπίδα να τους αποδοθεί άλλος χαρακτήρας πέραν του δασικού. Όσον αφορά τις λοιπές εκτάσεις προτείνουμε και συμβουλεύουμε ότι πρέπει να ασκήσουν αντιρρήσεις ή και αν μην ασκήσουν, αφού πράτα ενημερωθούν υπεύθυνα από τεχνικούς σύμβουλους (γραφεία Δασολόγων) ως προς τη διαχρονική μορφή των εκτάσεών τους και τις αντικειμενικές πιθανότητες απόδοσης αλλού χαρακτήρα πέραν του δασικού.

---

Προς διευκόλυνση (και προστασία) των πολιτών - ιδιοκτητών συνοπτικά αναφέρουμε τα παρακάτω:

• Σε κάθε περίπτωση, ο πολίτης του οποίου η έκταση αναφέρεται στο δασικό χάρτη ως δασική – πριν από την άσκηση αντιρρήσεων, θα πρέπει να γνωρίζει έγκυρα, υπεύθυνα και τεκμηριωμένα από τον αρμόδιο τεχνικό του σύμβουλο, την αλήθεια για την πραγματική κατάσταση ως της μορφή της εκτάσεώς του, εκτιμώντας αναλόγως και τις πιθανότητες θετικής έκβασης τη υπόθεσης.
• Είναι δικαίωμα του πολίτη η άσκηση αντιρρήσεων, αλλά η άσκηση αυτών χωρίς την ύπαρξη θετικών στοιχειών για την κατάλληλη ανάλυση και τεκμηρίωση ύπαρξης αυτών, θωρούμε ότι απλά δημιουργεί επιπλέον άσκοπη οικονομική επιβάρυνση, χωρίς αποτελέσματα
• Σε κάθε περίπτωση ο ενδιαφερόμενος πολίτης πρέπει αρχικά να συνεκτιμήσει την πραγματική κατάσταση και τα στοιχεία, και στη συνέχεια να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες (τυχόν σύνταξης φωτοερμηνείας) και άσκηση αντιρρήσεων, γιατί κάθε στάδιο από τα προαναφερόμενα επιβαρύνει οικονομικά το πολίτη
• Ο πολίτης θα πρέπει να είναι βέβαιος ότι ο τεχνικός σύμβουλος που επιλέγει, πέραν από το ηθικό πλεονέκτημα της ειλικρίνειας (ώστε να μη προτρέπει σε άσκοπη υποβολή αντιρρήσεων) να κατέχει τόσο τις ειδικές γνώσεις περί φωτοερμηνείας και περί δασικών θεμάτων – που άπτονται με τα βλαστητικά χαρακτηριστικά και τη γνώση του ορισμού δάσους ή δασικών εκτάσεων, όσο και τη γνώση της δασικής νομοθεσίας,  παράλληλα με την κατάλληλη εμπειρία.

• Τέλος πρέπει να διευκρινιστεί, ότι η θετική έκβαση των αντιρρήσεων εφόσον και αν υπάρχουν τα αντίστοιχα θετικά στοιχεία - ευρήματα από τις αεροφωτογραφίες, εξαρτάται από την ανάλογη ορθή και εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση για την απόδειξη της μη δασικής μορφής μιας έκταση και από κανέναν άλλο «παράγοντα» … !

Τέλος σημειώνουμε και πάλι – όπως άλλωστε προκύπτει και από την ισχύουσα νομοθεσία, ότι σε περίπτωση μη άσκησης αντιρρήσεων, ο χαρακτήρας μιας έκταση τελεσιδικεί και ο χάρτη κυρώνεται χωρίς να υπάρχει δυνατότητα αλλαγής του αποδιδόμενου χαρακτήρα με καμία άλλη ρύθμιση, τροπολογία κλπ.

Η διαδικασία κατάρτισης και ανάρτησης δασικών χαρτών και κύρωση αυτών μαζί με τη διαδικασία άσκησης και εξέτασης αντιρρήσεων, δεν αποτελεί μια διαδικασία παρόμοια με το ‘’καθεστώς’’ και τις διαδικασίες νομιμοποίησης των αυθαίρετων - όπου κατά καιρούς δίδεται η δυνατότητα μερικής ή ολική νομιμοποίησης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όλη η διαδικασία είναι μοναδική, γίνεται για μια φορά και είναι βέβαιο ότι δεν θα υπάρξει άλλη δεύτερη ευκαιρία είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα.

Συντάκτης: Ελευθέριος Καραπιδάκης, Δασολόγος - Μελετητής, Τεχνικός Σύμβουλος ΠΟΜΙΔΑ,   www.fotoermineia.gr. Ερωτήματα μέσω της σελίδας μελών ΠΟΜΙΔΑ .

ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ. Δείτε στη σελίδα μελών της ιστοσελίδας μας συνοπτική παράθεση των κύριων διαδικασιών υποβολής, εξέτασης αντιρρήσεων, και κύρωσης των δασικών χαρτών.

Δείτε τη διάταξη για την εξαίρεση των νομίμων οικοδομών από τη δασική νομοθεσία!

Δείτε την Υπουργική απόφαση για την διαχείριση και εκμετάλλευση εγκαταλελειμένων δασών!

Δείτε σύντομη ανάλυση των κύριων διαδικασιών υποβολής, εξέτασης αντιρρήσεων, και κύρωσης των δασικών χαρτών!