Εντονότατες οι αντιδράσεις των ιδιοκτητών. Από το 2028 όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές άνθρακα. - Μέτρα για το κόστος ενέργειας και την κλιματική αλλαγή. - Ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών. - Από το 2026 τα δημόσια κτίρια και από το 2028 όλα τα νέα κτίρια θα είναι μηδενικών εκπομπών. Δείτε το πλήρες κείμενο της πρότασης του Ευρωκοινοβουλίου και παρακάτω την ανακοίνωση της UIPI.

Την Τρίτη 14.3.2023 το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε μέτρα για την αύξηση του ρυθμού των ανακαινίσεων με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Η προτεινόμενη αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) έχει ως στόχο να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την κατανάλωση ενέργειας στον κτιριακό τομέα της ΕΕ έως το 2030 και να καταστήσει τον τομέα κλιματικά ουδέτερο έως το 2050. Στόχος είναι επίσης να αυξηθεί το ποσοστό ανακαίνισης των ενεργειακά μη αποδοτικών κτιρίων, καθώς και να παρέχονται καλύτερες πληροφορίες όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων γενικότερα.

Έντονες αντιδράσεις στην υποχρεωτική ενεργειακή αναβάθμιση των ακινήτων με επιβάρυνση των ιδιοκτητών

Είναι απαραίτητη η προστασία του περιβάλλοντος. Επί της αρχής συμφωνούμε όλοι. Τι γίνεται όμως όταν και το κόστος επιμερίζεται σε όλους; Σε αυτό το δίλημμα θα κληθούν σύντομα να απαντήσουν εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, καθώς η ΕΕ προωθεί νέα νομοθεσία για την υποχρεωτική ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, μέχρι το 2033 όλα τα κτίρια σε ευρωπαϊκό έδαφος θα υπάγονται στη μεσαία «ενεργειακή κλάση» στα πλαίσια ενός συστήματος αξιολόγησης, παρόμοιου με εκείνο που ισχύει σήμερα για τις ηλεκτρικές συσκευές.

Επιπλέον από το 2028 όλα τα νεόδμητα κτίρια θα πρέπει να τηρούν πιο αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές, ώστε να εμφανίζουν μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Κάθε κράτος-μέλος καλείται να καταρτίσει το δικό του ενεργειακό σχέδιο δράσης για την επίτευξη του κοινού στόχου. Προ ημερών το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το σχέδιο οδηγίας με ευρεία πλειοψηφία. Μιλώντας στους δημοσιογράφους ο εισηγητής του Κοινοβουλίου για το ζήτημα, ο ιρλανδός ευρωβουλευτής των Πρασίνων και πρώην υπουργός Κιαράν Κουφέ, κάνει λόγο για μία «μεγάλη νίκη της πράσινης πολιτικής στην Ευρώπη» και επισημαίνει ότι ο καταναλωτής, αλλά και η Ευρώπη ως γεωπολιτικός παίκτης ωφελείται από την υλοποίηση της οδηγίας, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία αβεβαιότητας.

«Επιτυγχάνουμε τους κλιματικούς στόχους μας και επιπλέον κάνουμε ένα μεγάλο βήμα για να αποτινάξουμε την ενεργειακή εξάρτηση από το φυσικό αέριο», λέει ο Ιρλανδός ευρωβουλευτής. «Αλλά το ζήτημα δεν είναι να ανταλλάξουμε την παλαιότερη εξάρτηση από τη Ρωσία με μία άλλη εξάρτηση από άλλο αυταρχικό καθεστώς. Αυτό που θέλουμε είναι να διασφαλίσουμε την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, τερματίζοντας τη χρήση ορυκτων καυσίμων».

Η θέση της ΠΟΜΙΔΑ

Αναφερόμενος στη νέα πρόταση Οδηγίας της ΕΕ που πρόκειται να ψηφιστεί για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, ο Πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ κ. Στράτος Παραδιάς δήλωσε ότι «Στην ΕΕ αυτήν την στιγμή υιοθετούνται εντελώς ανεδαφικές υποχρεώσεις που δεν μπορεί να τις εκπληρώσει ο μέσος ιδιοκτήτης σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα». Eστιάζοντας στην κατάσταση και τις συνέπειες που θα έχει η εφαρμογή της νέας ενεργειακής Οδηγίας στη χώρα μας ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ και UIPI σημείωσε χαρακτηριστικά ότι: «αδιαφορούν για το αν υπάρχουν χρήματα στην ελληνική οικογένεια για να κάνει παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης, αν υπάρχει δυνατότητα στήριξης από το τραπεζικό σύστημα, αν υπάρχει φορολογική ελάφρυνση σε αυτούς που θα το κάνουν, αν υπάρχει διαθέσιμο τεχνικό δυναμικό που θα υλοποιήσει σωστά τις αναβαθμίσεις, αν υπάρχουν υλικά κατασκευής και σε ποιες τιμές».

Έξοδα και οφέλη στη «ζυγαριά»

Όλα αυτά έχουν κόστος. Μόνο για τη Γερμανία η αναπτυξιακή «Τράπεζα για την Ανοικοδόμηση» (KfW) εκτιμά ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 254 δισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να υλοποιηθεί η οδηγία. Πρόκειται για ένα ποσό τεράστιο, αλλά πάλι και θεμιτό, εάν αναλογιστούμε ότι μόνο το φετινό «πλαφόν» στην τιμή του φυσικού αερίου θα προκαλέσει στο γερμανικό Δημόσιο μία έκτακτη οικονομική επιβάρυνση 200 δις ευρώ. Γι αυτό ο «Πράσινος» εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου επιμένει ότι, μεσοπρόθεσμα, ο Ευρωπαίος καταναλωτής έχει σημαντικό οικονομικό όφελος από την ενεργειακή αναβάθμιση.

«Με την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων θα μειωθεί σημαντικά ο λογαριασμός που πληρώνουμε για θέρμανση και νομίζω ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό», λέει χαρακτηριστικά. «Επιπλέον γνωρίζαμε, πολύ πριν προκύψει η πανδημία, ότι δεκάδες εκατομμύρια Ευρωπαίοι υποφέρουν, γιατί ζουν σε σπίτια που παγώνουν τον χειμώνα και θερμαίνονται υπερβολικά το καλοκαίρι. Όλα αυτά αλλάζουν, συν το ότι βελτιώνεται η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα στις μεγάλες πόλεις».

1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό;

Ωστόσο δεν είναι μυστικό ότι πολλοί ιδιοκτήτες θα πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Η Γερμανική Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων υπολογίζει το κόστος για πλήρη συμμόρφωση με τη νέα οδηγία σε περίπου 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό. Αυτό σημαίνει ότι ένας ιδιοκτήτης διαμερίσματος 100 τ.μ. επιβαρύνεται με το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 100.000 ευρώ, πριν αρχίσει να εξοικονομεί, μεσοπρόθεσμα, χρήματα στους λογαριασμούς που πληρώνει για θέρμανση.  Η γερμανίδα ευρωβουλευτής των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Ανγκέλικα Νίμπλερ- όπως και πολλοί ευρωβουλευτές της Κεντροδεξιάς και των Φιλελευθέρων- επικρίνει τη νέα οδηγία και προειδοποιεί ότι «η προστασία του περιβάλλοντος δεν διασφαλίζεται με πειθαναγκασμούς ή απαγορεύσεις. Θα πρέπει να πείσεις και να κερδίσεις τον κόσμο, για να συμμετάσχει στην προσπάθεια».

Πιο έντονη προμηνύεται η αντίδραση ορισμένων εθνικών κυβερνήσεων. Για παράδειγμα στην Ιταλία, όπου πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια χρήζουν επισκευών, η νέα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι διαμαρτύρεται για επερχόμενη «απαλλοτρίωση ιδιοκτητών» μέσω της νέας κοινοτικής οδηγίας. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο Κιαράν Κουφέ δέχεται το ερώτημα από Ιρλανδό δημοσιογράφο, εάν είναι πράγματι η κατάλληλη στιγμή για πρόσθετα οικονομικά βάρη προς τους ιδιοκτήτες, όταν τα τελευταία χρόνια ο πληθωρισμός έχει ανεβάσει αισθητά το κόστος κάθε κατασκευαστικής δραστηριότητας. «Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια η Ιρλανδία είχε να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πολλές από αυτές θα γίνουν ορατές προς το τέλος της δεκαετίας. Αλλά μέχρι τότε η πολιτική της απο-ανθρακοποίησης θα φέρει νέα δραστηριότητα και νέες δουλειές στον κατασκευαστικό τομέα. Και μπορεί να έχουμε υψηλό κόστος κατασκευής στην Ιρλανδία ή και αλλού στην Ευρώπη, αλλά σύντομα η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί. Στην Ιρλανδία είμαστε τυχεροί που έχουμε σχεδόν πλήρη απασχόληση αυτή τη στιγμή».

Η νομοθετική διαδικασία βρίσκεται ακόμη στην αρχή. Τα κράτη-μέλη δεν έχουν δώσει την έγκρισή τους, ενώ η Κομισιόν αφήνει περιθώριο για διορθωτικές κινήσεις. Όμως οι υπέρμαχοι της οδηγίας επιμένουν ότι το κόστος αντιμετωπίζεται, καθώς προβλέπονται πολυάριθμες εξαιρέσεις (για παράδειγμα σε κτίρια με ιδιαίτερη ιστορική ή θρησκευτική σημασία), αλλά και δυνατότητες δανειοδότησης ή οικονομικής ενίσχυσης, οι οποίες όμως θα «τρέχουν» μέσα από εθνικά προγράμματα.

Στόχοι μείωσης των εκπομπών

Από το 2028 όλα τα καινούρια κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η αντίστοιχη προθεσμία για κτίρια που στεγάζουν, χρησιμοποιούνται, ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές θεσπίζεται για το 2026. Όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας έως το 2028, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, ενώ τα κτίρια κατοικιών που υποβάλλονται σε μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση θα έχουν προθεσμία έως το 2032.

Στην κλίμακα ενεργειακής απόδοσης από το Α έως το G, τα κτίρια κατοικιών θα πρέπει να επιτύχουν την κατάταξή τους, τουλάχιστον, στην κατηγορία Ε έως το 2030 και στην D έως το 2033. Η κατηγορία G αντιστοιχεί στο 15% των κτιρίων ενός κράτους μέλους με τις χειρότερες επιδόσεις. (Σημ. Στις δύο κατώτερες βαθμίδες F και G κατατάσσεται σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των παλαιών κτιρίων της χώρας μας!). Τα μη οικιστικά και τα δημόσια κτίρια θα πρέπει να ανήκουν στις σχετικές κατηγορίες έως το 2027 και το 2030 αντίστοιχα. Η αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης (η οποία μπορεί να λάβει τη μορφή μονωτικών εργασιών ή βελτίωσης του συστήματος θέρμανσης) θα πραγματοποιείται όταν ένα κτίριο πωλείται ή υποβάλλεται σε σημαντική ανακαίνιση ή, εάν ενοικιάζεται, όταν υπογράφεται νέο συμβόλαιο μίσθωσης.

Τα μέτρα που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των στόχων θα καθοριστούν από τα κράτη μέλη στα λεγόμενα εθνικά σχέδια ανακαίνισης.

Μέτρα στήριξης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας

Τα εθνικά σχέδια ανακαίνισης θα πρέπει να περιλαμβάνουν μηχανισμούς στήριξης που θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση. Τα κράτη μέλη οφείλουν επίσης να δημιουργήσουν σημεία δωρεάν πληροφόρησης και να θεσπίσουν προγράμματα ανακαίνισης με ουδέτερο κόστος. Θα πρέπει επίσης να προσφέρουν χρηματοδότηση που θα πριμοδοτεί τις ριζικές ανακαινίσεις, ιδίως για τα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις, ενώ εξειδικευμένες επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις θα πρέπει να παρέχονται σε ευάλωτα νοικοκυριά.

Ποιοι εξαιρούνται από τους νέους κανόνες

Από τους νέους κανόνες θα εξαιρούνται τα κτίρια μνημειακού χαρακτήρα. Κατά περίπτωση, οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης να αποφασίζουν να εξαιρούνται κτίρια που προστατεύονται για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ή ιστορική τους αξία, τεχνικά κτίρια, κτίρια που χρησιμοποιούνται προσωρινά, καθώς και εκκλησίες και χώροι λατρείας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εξαιρούν τις δημόσιες κοινωνικές κατοικίες, όπου οι ανακαινίσεις θα οδηγούσαν σε αυξήσεις ενοικίων που δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από την εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ενέργειας.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να επιτραπεί στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν τους νέους στόχους σε περιορισμένο ποσοστό κτιρίων ανάλογα με την οικονομική και τεχνική σκοπιμότητα των ανακαινίσεων και τη διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Δηλώσεις

Ο εισηγητής για την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Ciarán Cuffe (Πράσινοι, Ιρλανδία) δήλωσε: «Η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας μας εφιστά την προσοχή στην ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση ενέργειας. Βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στην Ευρώπη θα μειώσει τους λογαριασμούς μας αλλά και την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές. Θέλουμε η οδηγία να ελαττώσει την ενεργειακή φτώχεια και τις εκπομπές, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα καλύτερης ποιότητας εσωτερικούς χώρους για την υγεία όλων. Η αναπτυξιακή αυτή στρατηγική για την Ευρώπη θα δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες καλής ποιότητας δουλειές σε τοπικό επίπεδο στους τομείς των κατασκευών, των ανακαινίσεων, αλλά και των ΑΠΕ, βελτιώνοντας την ευμάρεια εκατομμυρίων Ευρωπαίων».

Επόμενα βήματα

Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του με 343 ψήφους υπέρ, 216 ψήφους κατά και 78 αποχές. Οι ευρωβουλευτές θα αρχίσουν τώρα διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο για να συμφωνήσουν επί της τελικής μορφής της νομοθεσίας.

Σχετικές πληροφορίες

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κτίρια στην ΕΕ ευθύνονται για το 40% της ενεργειακής μας κατανάλωσης και το 36% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στις 15 Δεκεμβρίου 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στο πλαίσιο του πακέτου «Fit for 55». Η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα που εγκρίθηκε το 2021 κατοχύρωσε στο ευρωπαϊκό δίκαιο τόσο τους στόχους για το 2030 όσο και τους στόχους για το 2050.

EPBD: Η ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εγκρίνει τη φιλόδοξη οδηγία για τα κτίρια

Βρυξέλλες, 14 Μαρτίου 2023 – Η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD) την Τρίτη (14 Μαρτίου), αυξάνοντας τη φιλοδοξία της Επιτροπής ενόψει των διαπραγματεύσεων με τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Το κείμενο εγκρίθηκε με 343 ψήφους υπέρ, 216 κατά και 78 αποχές. Σύμφωνα με το κείμενο του Κοινοβουλίου, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι κλιματικά ουδέτερα έως το 2028 το αργότερο, ενώ τα υπάρχοντα κτίρια θα πρέπει να συμμορφώνονται με τα πρότυπα ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης που ορίζονται σε επίπεδο ΕΕ ή σε εθνικό επίπεδο για να επιτύχουν την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Το Κοινοβούλιο ζητά όλα τα υπάρχοντα κτίρια να επιτύχουν τουλάχιστον κατηγορία απόδοσης E έως το 2030 και D έως το 2033 – τα μη οικιστικά κτίρια και τα δημόσια πρέπει να φτάσουν αυτά τα πρότυπα έως το 2027 και το 2030 αντίστοιχα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν υψηλότερα πρότυπα για αυτά τα κτίρια μετά την ημερομηνία αυτή και για το υπόλοιπο απόθεμα.

Το κείμενο που εγκρίθηκε από την Επιτροπή ITRE τον Φεβρουάριο αναγνωρίζει μερικές αξιοσημείωτες εξαιρέσεις λόγω της ψηφοφορίας στην Ολομέλεια. Αυτό περιλαμβάνει μια ευρύτερη εξαίρεση για μη καταχωρισμένα κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς ως αποτέλεσμα τροποποίησης της Ολομέλειας που κατέθεσε ο Γάλλος συντηρητικός ευρωβουλευτής François-Xavier Bellamy. Μια άλλη τροπολογία, που κατέθεσε ο Γερμανός Φιλελεύθερος ευρωβουλευτής Andreas Glück φαίνεται να παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την ανάπτυξη της υποδομής EV.

Η Emmanuelle Causse, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων (UIPI) σχολίασε:

«Το περασμένο έτος έδειξε ότι πρόκειται για έναν εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Οι εθνικές και τοπικές ενώσεις μας ιδιοοκτητών ακινήτων δέχονται όλο και περισσότερες κλήσεις από ενδιαφερόμενους πολίτες για το θέμα. Μετά την ψηφοφορία στην Επιτροπή ITRE στις αρχές Φεβρουαρίου, η προσοχή των μέσων ενημέρωσης αυξάνεται επίσης σε όλη την Ευρώπη. Το αναδιατυπωμένο EPBD είναι πράγματι μια αλλαγή παραδείγματος από τον καθορισμό φιλόδοξων στόχων σε συγκεκριμένο αντίκτυπο στους πολίτες, το κτιριακό απόθεμα της ΕΕ και τις εθνικές πολιτικές στέγασης.

Κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη ανακαίνισης του κτιριακού μας αποθέματος και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, είναι ύψιστης σημασίας να μην χαθεί η δημόσια υποστήριξη για την πράσινη μετάβαση. Πρέπει να προσφέρουμε μαζικά τα εργαλεία για να διευκολύνουμε την ανακαίνιση και να δώσουμε κάποια ευελιξία στην υλοποίηση των στόχων. Το τελευταίο θα είναι καθήκον των ευρωπαίων νομοθετών στις επερχόμενες διοργανικές διαπραγματεύσεις».