ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΜΙΔΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ Σ.Ν. ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Στη δημόσια διαβούλευση μέχρι την Τετάρτη 20.12.2017 (http://www.opengov.gr/minenv/?p=9214) για το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ με τίτλο «Σύσταση του Οργανισμού Εθνικού Κτηματολογίου» η ΠΟΜΙΔΑ κατέθεσε τις εξής παρατηρήσεις:

Γενικές παρατηρήσεις:

1. Το σχέδιο νόμου δεν συνοδεύεται από αιτιολογική έκθεση  από την οποία να προκύπτει η σκοπιμότητα των προβλεπομένων από τις διατάξεις του, τόσο για την περαίωση της κτηματογράφησης όσο και την λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων, κατά τη μεταβατική και την οριστική περίοδο λειτουργίας τους
2. Από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου ελλείπει οποιαδήποτε αναφορά στις διαδικασίες εξυπηρέτησης των πολιτών, όπως επίσης και στις ηλεκτρονικές διαδικασίες πληροφόρησης, παρότι προβλέπεται κατάργηση των κατά τόπον αρμοδίων Υποθηκοφυλακείων.
3. Γενικά το σχέδιο αυτό σε τίποτε δεν φαίνεται να βελτιώνει την καθημερινότητα των συναλλαγών των πολιτών, ή την ασφάλεια των ιδιοκτησιακών του τίτλων. Το μόνο ορατό χαρακτηριστικό του είναι η εκδίωξη όλων των υπηρετούντων ιδιαίτερα έμπειρων νομικών (αμίσθων υποθηκοφυλάκων και δικηγόρων του Κτηματολογίου) από τις θέσεις τους, η οποία δεν κρύβεται από την επί του παρόντος ανάθεση στους σε νομικούς των διοικητικών καθηκόντων προισταμένων των κτηματολογικών γραφείων, και η πλήρης παράδοσή του στους τεχνικούς, όπως είναι και ο αρχικός σχεδιασμός του θεσμού.  Η ΠΟΜΙΔΑ επιμένει σταθερά στη θέση ότι η παραφυλακή των τίτλων της ιδιοκτησίας ήταν, είναι και πρέπει να παραμείνει έργο ανεξάρτητων νομικών, υπό την εποπτεία και την εγγύηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως ορίζει και το Σύνταγμα.

Αρθρο 3. Διοικητικό Συμβούλιο. Στο Δ.Σ. του νέου Οργανισμού θα υπάρχει εκπροσώπηση όλων των επαγγελματικών ομάδων που θα έχουν ως επαγγελματικό τους αντικείμενο, την κατάρτιση και λειτουργία του κτηματολογίου, και συνεπώς θα έχουν «λαμβάνειν» από την όλη διαδικασία. Ως εκ τούτου, ως αντίβαρο αλλά και ως εγγύηση υπέρ του δημοσίου συμφέροντος είναι εκ των πραγμάτων αναγκαία και χρήσιμη η συμμετοχή στο Δ.Σ. του νέου Φορέα και εκπροσώπου των ιδιοκτητών ακινήτων, εκείνων δηλαδή που θα υποβληθούν τόσο σε ουσιαστική συμμετοχή επί ποινή απωλείας της περιουσίας τους, όσο και σε οικονομική αφαίμαξη τόσο κατά την κατάρτιση του κτηματολογίου όσο και κατά τη λειτουργία στο μέλλον του νέου φορέα.

Αρθρα 6 & 7. Πάγια και αναλογικά τέλη για την εγγραφή πράξεων/έκδοση/ χορήγηση αντιγράφων.

Σημαντικές αυξήσεις του κόστους της εξυπηρέτησης των πολιτών θα σημάνει η ίδρυση και λειτουργεία του νέου οργανισμού, ενώ θα έπρεπε να συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Συγκεκριμένα:

Αυξάνονται κατά  0,25%ο  όλα τα αναλογικά τέλη μεταγραφών και καταχωρήσεων.

Αυξάνονται ειδικότερα τα αναλογικά τέλη για τις γονικές παροχές και δωρεές από 4,75%ο σε 8%ο δηλαδή όσο και τα αναλογικά τέλη των προσημειώσεων!

Αυξάνονται τα τέλη έκδοσης όλων των πιστοποιητικών από 3 έως και 5 ευρώ, όπως:

*Η χορήγηση αντιγράφου από το αρχείο του Κτηματολογικού Γραφείου, από 4,5 ευρώ σε 9,5 ευρώ.

*Η χορήγηση πιστοποιητικού από τα βιβλία του, από 6,5 ευρώ σε 9,5 ευρώ.

Αυτά όλα προστίθενται στο 1%ο που ήδη καταβάλλεται όπου λειτουργεί κτηματολογικό γραφείο!

Προτείνουμε να μην γίνει καμιά απολύτως αύξηση τελών, ώστε να μην δυσχερανθεί η πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες του νέου φορέα, αλλά αντίθετα να γίνει κάθε προσπάθεια μείωσής τους.

Άρθρο 15 – Σύσταση και τοπική και υλική αρμοδιότητα Κτηματολογικών Γραφείων και Υποκαταστημάτων Κτηματολογικών Γραφείων του Οργανισμού.

Η εντός διετίας το πολύ κατάργηση πάμπολλων περιφερειακών υποθηκοφυλακείων και ήδη λειτουργούντων κτηματολογικών γραφείων και η συγκέντρωσή τους σε μεγάλα και απρόσωπα κεντρικά γραφεία, με απλή μάλιστα πράξη της διοίκησης του νέου φορέα, πλην του αρχικού χάους της δημιουργίας τους, θα οδηγήσει και σε δυσχέρανση των συναλλαγών και αύξηση του κόστους τους, αφού οι έλεγχοι τίτλων θα πρέπει να γίνονται πλέον με μετάβαση των δικηγόρων σε άλλες πόλεις, και κυρίως σε άλλα νησιά, όπως στην περίπτωση της Ζακύνθου όπου οι συναλλασσόμενοι θα πρέπει να πηγαίνουν στην Κέρκυρα...    Επίσης η δημιουργία των νέων Κτηματολογικών Γραφείων και υποκαταστημάτων αυτών θα δημιουργήσει ζητήματα στην εκδίκαση των αγωγών διόρθωσης των πρώτων εγγραφών σχετικά με την τοπική αρμοδιότητα των Δικαστηρίων. Γι΄αυτό προτείνουμε να παραμείνουν σε λειτουργία ως αυτοτελή Κτηματολογικά Γραφεία, όλα εκείνα τα σημερινά γραφεία η ύπαρξη των οποίων εξυπηρετεί ζωτικές ανάγκες των συναλλασσομένων πολιτών και επαγγελματιών σε όλη τη χώρα.

Αρθρο 18.  Σύσταση οργανικών θέσεων Προισταμένων Κτηματολογικών Γραφείων.

Ορθώς η διάταξη προβλέπει ότι οι προιστάμενοι των κτηματολογικών γραφείων και υποκαταστημάτων θα πρέπει να είναι νομικοί, και προβλέπει ειδική διαδικασία τοποθέτησης των ήδη υπηρετούντων υποθηκοφυλάκων στα νέα γραφεία. Με την ίδια αυτή όμως διάταξη θα πρέπει να καταργηθεί πάραυτα η αντίθετη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1 του Ν. 4164/2013 που τροποποίησε την 3 παρ. 1 του Ν. 2664/1998, με την οποία προβλέπεται ότι προιστάμενος των οριστικών κτηματολογικών γραφείων μπορεί να είναι πτυχιούχος οποιασδήποτε επιστημονικής ειδικότητας!  Αυτό διότι τα προβλήματα που αναφύονται κατά τη λειτουργία των νέων κτηματολογικών γραφείων και χρήζουν επίλυσης είναι προεχόντως νομικά, και γι΄αυτό η διεύθυνση των γραφείων αυτών θα πρέπει να ασκείται από νομικούς επιστήμονες και όχι ασχέτων επαγγελματικών ειδικοτήτων, κάτι το οποίο περικλείει κινδύνους για τα ιδιοκτησιακά συμφέροντα των πολιτών καθώς και για τα προσωπικά δεδομένα των συναλλασσόμενων που τηρούνται στο κτηματολόγιο. Η ΠΟΜΙΔΑ επιμένει σταθερά στη θέση ότι η παραφυλακή των τίτλων της ιδιοκτησίας ήταν, είναι και πρέπει να παραμείνει έργο ανεξάρτητων νομικών, υπό την εποπτεία και την εγγύηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως ορίζει και το Σύνταγμα.

Άρθρο 19 – Μεταβατικές διατάξεις για το προσωπικό του Οργανισμού που υπηρετούσε στην ΕΚΧΑ

Διαγραφή της «ιστορικής μνήμης» της Νομικής Υπηρεσίας του Κτηματολογίου συνιστά πλην άλλων η άνευ προηγουμένου συλλήβδην εκπαραθύρωση όλων των δικηγόρων που υπηρετούν σ΄αυτό ακόμη και από τη σύστασή της, με σκοπό να προσληφθούν άλλοι, με δραματικές συνέπειες στη δυνατότητα του νέου οργανισμού να διεκπεραιώσει με νομική ασφάλεια το έργο του.  Η διάταξη αυτή πρέπει πάραυτα να αποσυρθεί.

Άρθρο 32 – Αποδόσεις στον Κρατικό Προϋπολογισμό.

Η ρύθμιση ότι τα τυχόν υπερέσοδα του νέου οργανισμού θα αποδίδονται στο Δημόσιο έχει εξώφθαλμο «φορομπηχτικό» χαρακτήρα, αφού νομοθετεί την περαιτέρω φορολογική αφαίμαξη των πολιτών (ιδιοκτητών ακινήτων) με την ευκαιρία της καταχώρησης των ιδιοκτησιακών τους τίτλων αλλά και κάθε συναλλαγής με τον Οργανισμό αυτό. Τα τέλη και δικαιώματα μεταγραφής των ιδιοκτησιακών τίτλων και λοιπών δικαιωμάτων είναι ήδη υψηλά σε σχέση με την απαξίωση της ακίμνητης περιουσίας, όταν ήδη από σήμερα ζητούνται οι ίδιες βεβαιώσεις σε πολλαπλά αντίγραφα για το ίδιο συμβόλαιο μεταξύ πολλών συνδικαιούχων, αποκλειστικά και μόνον για τη δημιουργία εσόδων σε βάρος των πολιτών. Ζητούμε να προβλεφθεί ρητά ότι σε περίπτωση ύπαρξης υπερεσόδων θα πρέπει αυτόματα να μειώνονται αντίστοιχα τα σχετικά τέλη και δικαιώματα.  

Άρθρο 36 –Προσφυγές κατά πράξεων Προϊσταμένων Κτηματολογικών Γραφείων. 

Η ρύθμιση αυτή είναι όλως ασύνδετη αλλά ταυτόχρονα και παράλληλη  με τα προβλεπόμενα στο νόμο 2664/1998 και το μόνο που επιφέρει είναι οικονομική και χρονική επιβάρυνση του συναλλασσόμενου με αβέβαιο αποτέλεσμα. Ζητούμε να αποσυρθεί η σχετική διάταξη διότι προβλέπει υποχρεωτικά ακόμη ένα διοικητικό στάδιο προσφυγής, με αποτέλεσμα άσκοπη χρονοτριβή και οικονομική επιβάρυνση του συναλλασσόμενου, πριν καταφύγει στη δικαιοσύνη.

Άρθρο 37 παρ. 8  και 40 παρ. 1. Τέλη κτηματογράφησης. Δυνατότητα αύξησης με ΚΥΑ

Με τη διάταξη αυτή προβλέπεται η δυνατότητα αύξησης των τελών  τόσο της κτηματογράφησης  όσο και των αναφερομένων στα άρθρα 6 και 7 του παρόντος νομοσχεδίου με απλή ΚΥΑ! Συγκεκριμένα προβλέπεται  ότι σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να αυτοχρηματοδοτηθεί ο νέος φορέας, θα αυξάνονται τα τέλη  και θα επιβαρύνονται ακόμη περισσότερο οι συναλλασσόμενοι πολίτες. Προτείνουμε να αποσυρθεί και η διάταξη αυτή. 

Υπενθυμίζεται ότι με το σ.ν. αυτό  μπαίνει "λουκέτο" σε όλα τα υποθηκοφυλακεία της χώρας διότι σταδιακά εντός της επόμενης διετίας τα 394 υποθηκοφυλακεία που λειτουργούν σήμερα θα ενσωματωθούν σε έναν ενιαίο φορέα που θα αναλάβει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της χώρας. Ο Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου, όπως θα ονομάζεται, θα είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, θα αποτελείται από μια κεντρική υπηρεσία, 17 κτηματολογικά γραφεία και 69 υποκαταστήματα. Σε αυτόν θα ενσωματωθεί η ανώνυμη εταιρία του Δημοσίου με την επωνυμία Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (ΕΚΧΑ Α.Ε.), τα λειτουργούντα οριστικά και μεταβατικά κτηματολογικά γραφεία και όλα τα υποθηκοφυλακεία της χώρας. Σε αυτά τα 86 γραφεία θα περάσουν όλες οι αρμοδιότητες λειτουργίας και τήρησης του Εθνικού Κτηματολογίου, η τήρηση, η ενημέρωση και η λειτουργία του συστήματος μεταγραφών και υποθηκών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όλες οι συναλλαγές των πολιτών θα διενεργούνται πλέον εκεί.

Για την εγγραφή κάθε δικαιοπραξίας, δικαστικής απόφασης, διοικητική πράξης, αλλά και για τη χορήγηση αντιγράφων και πιστοποιητικών, οι ενδιαφερόμενοι θα απευθύνονται στα κτηματολογικά γραφεία, όπου θα πρέπει να πληρώνουν τα εξής ποσά:

1. Για τη χορήγηση πιστοποιητικού από τα βιβλία καταβάλλεται πάγιο τέλος 9,50 ευρώ. Οταν με την ίδια αίτηση χορηγούνται περισσότερα του ενός πιστοποιητικά για τον ίδιο τίτλο, καταβάλλεται πάγιο τέλος 6,50 ευρώ.

2. Για τη χορήγηση αντιγράφου στοιχείου από το αρχείο του κτηματολογικού γραφείου ή του υποκαταστήματός του, καταβάλλεται πάγιο τέλος 9,50 ευρώ. Το τέλος του προηγούμενου εδαφίου προσαυξάνεται κατά 4,50 ευρώ για κάθε επιπλέον φύλλο.

3. Για τη χορήγηση αποσπάσματος κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματογραφικού διαγράμματος καταβάλλεται πάγιο τέλος 15 ευρώ ή 33 ευρώ, αντίστοιχα.

4. Για την εγγραφή κάθε πράξης στα βιβλία καταβάλλεται πάγιο τέλος 12 ευρώ. Εξαιρούνται οι πράξεις α) αγοραπωλησίας, β) ανταλλαγής, γ) διανομής, δ) εισφοράς ακινήτου σε εταιρία, ε) περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης, στ) δικαστικής απόφασης με την οποία αναγνωρίζεται η κυριότητα λόγω έκτακτης χρησικτησίας, ζ) μίσθωσης. Για αυτές τις πράξεις καταβάλλεται πάγιο τέλος 3 ευρώ.

5. Καταβάλλεται, επίσης, αναλογικό τέλος ίσο με ποσοστό 5 τοις χιλίοις επί της αξίας του ακινήτου ή του δικαιώματος ή του ύψους του μισθώματος για την εγγραφή των πράξεων αγοραπωλησίας, ανταλλαγής, διανομής, εισφοράς ακινήτου σε εταιρία, περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης, δικαστικής απόφασης με την οποία αναγνωρίζεται η κυριότητα λόγω έκτακτης χρησικτησίας και μίσθωσης. Αναλογικό τέλος ίσο με ποσοστό 8‰ επί της αξίας του ακινήτου ή του δικαιώματος για την εγγραφή των πράξεων προικοσυμφώνου ή γονικής παροχής, δωρεάς εν ζωή ή αιτία θανάτου, σύστασης πραγματικής δουλείας, υποθήκης, προσημείωσης υποθήκης, κατάσχεσης, αναγγελίας απαίτησης που επέχει θέση κατάσχεσης, δήλωσης συνέχισης πλειστηριασμού.

Με τη συγχώνευση Κτηματολογίου και υποθηκοφυλακείων, που αποτελεί απαίτηση των θεσμών, δημιουργούνται 17 κτηματολογικά γραφεία, τα οποία πλαισιώνονται και από υποκαταστήματα. Πρόκειται για τα Γραφεία Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης με έδρα την Κομοτηνή, Θεσσαλονίκης με έδρα τη Θεσσαλονίκη, Κεντρικής Μακεδονίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη, Δυτικής Μακεδονίας με έδρα την Κοζάνη, Ηπείρου με έδρα τα Ιωάννινα, Θεσσαλίας με έδρα τη Λάρισα, Δυτικής Ελλάδας με έδρα την Πάτρα, Στερεάς Ελλάδας με έδρα τη Λαμία, Αθηνών με έδρα την Αθήνα, Αττικής με έδρα το Κορωπί, Πειραιώς και Νήσων με έδρα τον Πειραιά, Πελοποννήσου με έδρα την Τρίπολη, Βορείου Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη, Νοτίου Αιγαίου με έδρα την Ερμούπολη, Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο, Δωδεκανήσου με έδρα τη Ρόδο και Ιονίων Νήσων με έδρα την Κέρκυρα.